DICIONÁRIO DE EXPRESSÕES E FRASES LATINAS

Compilado por HENERIK KOCHER

Home - Introdução - Bibliografia - Abreviaturas

A  B  C  D  E  F  G  H  I  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  VZ

O1  O2  O3  O4  O5  O6

O2: 201-400

201. Obtegit exiles candida mappa cibos. [Medina 587] O mantel alvo cobre a escassa comida. Comida de fidalgos, pouca em mantéis alvos. VIDE: Ingenuus mensam niveis mantilibus ornat, et tegit exiles candida mappa cibos.

202. Obtrectantis est angi alieno bono. [Cícero, Tusculanae Disputationes 4.56, adaptado] O invejoso se atormenta com a felicidade alheia. O invejoso emagrece de ver a gordura alheia. VIDE: Aemulantis angi alieno bono quod ipse non habet.

203. Obtrectare alteri nihil habet utilitatis. Ter inveja a outrem não traz nenhuma vantagem.

204. Obtrectatio frequens. [Binder, Medulla 1254] A maledicência é freqüente.

204a. Obtrectatores viris magnis non desunt. Aos grandes homens não faltam detratores. Não se atiram pedras senão às arvores que têm frutos. VIDE: Maledici viris magnis non desunt.

205. Occasio a fronte comata, ab occipitio calva est. [Bacon, Aphorismi 121, adaptado] A ocasião é cabeluda na testa, mas calva na nuca. VIDE: Fronte capillata, post est occasio calva.

206. Occasio aegre offertur, facile amittitur. [Publílio Siro] A ocasião dificilmente se oferece, facilmente se perde.

207. Occasio capienda crinibus. A ocasião deve ser agarrada pelos cabelos. Apanha a ocasião por um cabelo. Occasio capienda est. [Rezende 4510] Deve-se agarrar a ocasião. VIDE: Accipe quam primum, brevis est occasio lucri. Arripienda quae offeruntur. Noli oblatam occasionem praetermittere. Occasio rapienda. Occasionem arripe. Oblatam occasionem arripe. Prospera sors volucri praecipienda manu.

208. Occasio causa scelerum. [Gaal, 663] A ocasião é a causa dos crimes. A ocasião faz o ladrão. VIDE: Ante oculos furum absconde thesaurum. Intueri non licet, quod non licet concupiscere. Oblata occasione, vel iustus peccat. Occasio causa scelerum. Occasio facit furem. Occasiones solent aditus aperire peccatis. Opportunitas latronem facit.

209. Occasio delicti. [Jur] A ocasião do delito.

210. Occasio est opportunitas temporis casu proveniens. [Rezende 4512] A ocasião é o momento oportuno resultante do acaso.

211. Occasio est pars temporis habens in se alicuius rei idoneam faciendi, aut non faciendi opportunitatem. [Cícero, De Inventione 1.40] A ocasião é o momento que tem em si a oportunidade certa para fazer ou não fazer alguma coisa.

212. Occasio facit furem. [Rezende 4513] A ocasião faz o ladrão. O buraco chama o ladrão. Occasio furem facit. [DAPR 490] Occasio facit fures. A ocasião faz os ladrões. Occasio furtum facit; fur nascitur. A ocasião faz o furto; o ladrão nasce feito. VIDE: Facit occasio furem. Malitiam suadet occasio. Oblata occasione, vel iustus peccat. Oblata occasione, vel iustus perit. Occasio causa scelerum. Occasiones solent aditus aperire peccatis. Opportunitas latronem facit. Praetextu solum eget improbitas.

213. Occasio in bello amplius solet iuvare, quam virtus. [Vegécio, Epitoma Rei Militaris 3.26] Na guerra, a oportunidade costuma ajudar mais do que a coragem.

214. Occasio legis. [Jur] A oportunidade da lei. (="Circunstância histórica de onde veio o impulso exterior para a criação da lei").

215. Occasio rapienda. Deve-se agarrar a ocasião. Apanha a ocasião por um cabelo. VIDE: Accipe quam primum, brevis est occasio lucri. Arripienda quae offeruntur. Occasio capienda est.

215a. Occasio rapienda est quae praebet benignius responsum. [Jur] Deve-se aproveitar a ocasião que der solução mais benigna.

216. Occasio receptus difficiles habet. [Publílio Siro] Dificilmente a oportunidade retorna.

217. Occasione dumtaxat opus est improbitati. [Seybold 247] A desonestidade só precisa de uma oportunidade. A ocasião faz o furto; o ladrão nasce feito. VIDE: Ante oculos furum absconde thesaurum. Oblata occasione, vel iustus peccat. Praetextu dumtaxat opus est improbitati. Praetextu solum eget improbitas.

218. Occasionem arripe. Agarra a oportunidade. Apanha a ocasião por um cabelo. VIDE: Oblatam occasionem arripe. Occasio capienda est. Occasionem rapere prudentis est. Prospera sors volucri praecipienda manu.

219. Occasionem cognosce. [James Wood, Disctionary of Quotations 323] Reconhece tua oportunidade. Malhar no ferro é enquanto está quente. Occasionem nosce. [Bebel, Adagia Germanica] Occasionem exspecta. [Bebel, Adagia Germanica]  VIDE: Nosce tempus. Tempus nosce.

220. Occasionem rapere prudentis est. [Símaco / Sêneca, Epistulae Morales 1.7.2] É do prudente agarrar a oportunidade. Sempre por via irá direita quem do oportuno tempo se aproveita. [Camões, Lusíadas 1.76] VIDE: Occasionem arripe. Rapiamus, amici, occasionem de die.

221. Occasiones non modo accipe, arripe. [Publílio Siro] As oportunidades, não basta recebê-las; agarra-as. Quando o bem te chegar, mete-o em casa.

222. Occasiones quaerit, qui vult recedere ab amico. [Vulgata, Provérbios 18.1] O que quer deixar-se do seu amigo, busca-lhe as ocasiões.

223. Occasiones solent aditus aperire peccatis. [Emanuel Strauss, Dictionary of European Proverbs 6] As oportunidades costumam abrir as portas aos pecados. Arca aberta, o justo peca. A ocasião faz o ladrão. VIDE: Ante oculos furum absconde thesaurum. Oblata occasione, vel iustus peccat. Oblata occasione, vel iustus perit. Occasio facit furem. Occasio furem facit. Occasio furtum facit; fur nascitur. Praetextu solum eget improbitas.

224. Occasioni inserviendum. [Binder, Thesaurus 2341] É preciso submeter-se à ocasião. Bate-se o ferro, enquanto ele está quente.

225. Occasioni obtempera, et noli spirare contra ventos. Conforma-te à ocasião, e não sopres contra os ventos. Não nades contra a corrente. VIDE: Navigandum est pro ventorum flatibus. Si qua sede sedes, et est tibi commoda sedes, illa sede sede, nec ab ista sede recede.

226. Occasionibus utendum et cum re praesenti deliberandum est. [Quintiliano, Institutio Oratória 9.117] Deve-se aproveitar as oportunidades e decidir diante do fato.

227. Occidendi finem prius victores fecere quam victi. [Sêneca Retórico, Controversiae 6.4] Os vencedores pararam de matar antes que os vencidos.

228. Occidentem ab eo deseri, orientem spectari. [Tácito, Annales 6.46] O sol poente é desprezado por ele, o nascente é cortejado. O sol nascente tem mais adoradores do que o sol poente. Todos adoram o sol nascente. Quando a árvore está para cair, fogem os macacos. VIDE: Circa eversos solitudo est. Cum hominibus felicibus omnes laetare cupiunt, sed infelices iuvare pauci volunt. Plures adorant solem orientem quam occidentem. Plures adorant solem orientem quam occidentem vel meridianum. Plures orientem solem adorant. Plures surgentem quam occidentem solem adorant.

229. Occidis saepe rogando. [Horácio, Epodon 1.14.5] Tu me matas com esses pedidos constantes.

230. Occidit ei sol, cum adhuc esset dies. [Vulgata, Jeremias 15.9] O sol se pôs para ela, quando ainda era dia.

231. Occidit miseros crambe repetita magistros. [Juvenal, Satirae 7.154] O repolho requentado matou os pobres mestres. De amigo reconciliado e de caldo requentado, nunca bom bocado. Nem amigo reconciliado, nem manjar duas vezes guisado. VIDE: A cibo biscocto, a medico indocto, ab inimico reconciliato , a mala muliere libera nos, Domine. Ab amico reconciliato cave. Bis crambe, mors. Crambe bis cocta mortem fert. Crambe bis posita mors. Crambe repetita mors est. Crambe bis cocta.

232. Occisionis ala. [Erasmo, Adagia 3.2.34] A asa da Morte.

233. Occulit infestum vestis ovilla lupum. A pele de ovelha (às vezes) esconde o lobo inimigo. As aparências enganam. Debaixo de bom saio está o homem mau. VIDE: Auri natura non sunt splendentia plura. Decipimur specie recti. Fronti nulla fides. Ovem in fronte, lupum in corde gerit.

234. Occulta veritas tempore patet. [Thomas Percy, Reliques of Ancient English Poetry 115] A verdade oculta vem à luz com o tempo. A verdade é como o azeite: sempre vem à tona. VIDE: Diu non latent scelera. Nihil adeo tacitum quod non palam fiat. Omnia tempus revelat. Oppugnabitur veritas, non expugnabitur. Tempore patet occulta veritas.

235. Occultae inimicitiae magis timendae sunt quam apertae. [Cícero, In Verrem 2.5.182] As inimizades ocultas são mais temíveis que as declaradas. VIDE: Inimici occulti sunt pessimi.

236. Occultae musicae nullus respectus. [Erasmo, Adagia 1.7.84] Não se dá nenhuma importância à música que não se ouve. O saber escondido da ignorância vista pouco dista. Occultae musicae nullum esse respectum. [Suetônio, Nero 20] VIDE: Abdita quid prodest generosi vena metalli, si cultore caret? Egregia musica quae sit abscondita nullius rei est. Musica abscondita nulli rei est. Musicae occultae nullus respectus. Non erit ignotae gratia magna lyrae. Nullus latentis musicae respectus est. Scire tuum nihil est, nisi te scire, hoc sciat alter. Si solus sapias, nempe quis usus erit?

236a. Occultare morbum funestum. [Henderson 300] Ocultar a doença é fatal. Doença bem tratada poucas vezes é demorada.

237. Occultum non est, quod conscientia teste committitur. [Medina 653] Com a consciência como testemunha, nada que se faz está oculto. A consciência vale por mil testemunhas. VIDE: Conscientia mille testes. Nocte dieque tuum gestas in pectore testem.

238. Occultum quatiet animo tortore flagellum. [Juvenal, Satirae 13.195] O chicote invisível da consciência açoita-nos como se fosse um carrasco.

239. Occupantis melior est condicio. [Ulpiano, Digesta 9.4.14] É melhor a condição de quem tem a posse. VIDE: Melior est condicio possidentis ubi neuter ius habet.

240. Occupata in otio. [Fedro, Fabulae 2.5.2] Ocupada no descanso.

241. Occupationibus sermo brevior competentior est. [S.Bernardo de Clairvaux, De Consideratione 2] Nos negócios, quanto mais curta a conversa, mais eficaz.

242. Occupet extremum scabies. [Horácio, Ars Poetica 417] Que a sarna pegue o último a chegar. Ruim seja por quem ficar. VIDE: Extremum occupet scabies. Habeat scabiem quisquis ad me venerit novissimus.

243. Occurris frustra et non vocatus respondes. [Pereira 110] Vens sem ser chamado e respondes sem que te perguntem. Metes o nariz onde não és chamado.

244. Occurrit cuicumque Deus, paucique salutant. [Gaal 791] Deus se apresenta a todos, mas poucos o saúdam.

245. Occurrunt homines, nequeunt occurrere montes. [Binder, Thesaurus 2343] Os homens se encontram; as montanhas não podem encontrar-se. Os homens se encontram, e não os montes. VIDE: Mons cum monte non miscetur. Mons monti non miscetur, at vero homo homini.

246. Ocior cervis et agente nimbos ocior Euro. [Horácio, Carmina 2.16.23] É mais veloz do que os cervos e mais veloz do que Euro, que persegue as nuvens.

247. Ocream capiti, tibiae galeam ne adaptes. [Rezende 4520] Não ponhas nem a polaina na cabeça, nem o capacete nas pernas. Não troques as bolas. Ocream capiti, tibiae galeam adaptare. [Manúcio, Adagia 1377] VIDE: Fronti ocream, tibiae galeam aptas.

248. Octipedem excitas. [Erasmo, Adagia 1.1.63] Provocas o escorpião. Procuras sarna para te coçar. VIDE: Canem sopitum ne excita. Crabrones non sunt irritandi. Incitare crabrones. Irritabis crabrones. Noli irritare crabrones. Noli irritare leones. Scorpium octipedem contra te excitas. Stimulare leones.

249. Oculatae manus sunt nostrae; credunt quod vident. [Plauto, Asinaria 187] Minhas mãos têm olhos; elas só crêem no que vêem. VIDE: Credunt quod vident.

250. Oculatis enim loquor, et non talpis. [Martim Figueiredo / Ramalho 138] Falo a quem tem olhos, e não a toupeiras.

251. Oculatum unum testem decem auritis esse praeferendum. Uma testemunha ocular é preferível a dez testemunhas auriculares. Mais vale uma testemunha ocular que dez de ouvir falar. Os olhos merecem mais fé que os ouvidos. Vista faz fé. Oculatus testis unus pluris est quam auriti decem. Uma testemunha ocular vale mais que dez auriculares. Oculatus testis melior et fidelior aurito. Uma testemunha ocular é melhor e mais confiável que uma auricular. VIDE: Arbiter est oculus certior aure meus. Aures quam oculi minus fidei digni sunt. Auribus oculi fideliores sunt. Homines amplius oculis quam auribus credunt. Pluris est oculatus testis unus quam auriti decem. Plus valere testem oculatum unum, quam auritos decem.

252. Oculi amorem incipiunt, consuetudo perficit. [Publílio Siro] Os olhos começam o amor; a convivência o completa. O amor entra pelos olhos. Oculi occulte amorem incipiunt, consuetudo perficit. Os olhos começam o amor em segredo; a intimidade o realiza. VIDE: Amor ex videndo nascitur mortalibus. Oculi sunt in amore duces.

253. Oculi hominum insatiabiles. [Vulgata, Provérbios 27.20] Os olhos dos homens são insaciáveis.

254. Oculi omnium cupiditatum auctores. Os olhos são os autores de todas as ambições. O que os olhos não vêem, o coração não deseja.

255. Oculi plus vident quam oculus. [Binder, Medulla 1259] Mais vêem dois olhos do que um. Mais vêem quatro olhos do que dois. VIDE: Cernere plus uno lumina bina queunt. Duo oculi plus vident quam unus. Longius ille videt, qui multis spectat ocellis. Magis vident oculi quam oculus. Plura oculi quam oculus cernunt. Plura oculos quam oculum cernere. Plus vident oculi quam oculus. Unus vir non omnia videt. Unus vir haud cernit omnia.

256. Oculi quasi fenestrae animi. Os olhos são como janelas do espírito. Os olhos são o espelho da alma. Oculi sunt fenestrae animi et morum indices. [S.W.Wilby, How to Speak Latin 182] Os olhos são as janelas do espírito e os indicadores do caráter. VIDE: Cogitur ad lacrimas oculus, dum cor dolet intus. Loquuntur oculi quemadmodum affecti simus.

257. Oculi sunt in amore duces. [Propércio, Elegiae 2.15.12] No amor, os olhos são os nossos guias. O amor entra pelos olhos. Olhos que vêem, coração que deseja. VIDE: Amor ex videndo nascitur mortalibus. Ex aspectu nascitur amor. Ex aspectu hominibus nascitur amor. Ex visu amor. Oculi amorem incipiunt, consuetudo perficit.

258. Oculi tamquam speculatores altissimum locum obtinent, ex quo plurima conspicientes fungantur suo munere. [Cícero, De Natura Deorum 2.140] Os olhos, como guardas vigilantes, ocupam um lugar muito alto, donde, com vasto campo de visão, podem exercer sua função.

259. Oculis apertis somniant. [Espinosa, Ethica 3.2 Scholium] Sonham de olhos abertos. VIDE: Vigilans somniat.

260. Oculis clausis agere. [Manúcio, Adagia 1394] Agir com os olhos fechados. (=Fazer as coisas sem pensar).

261. Oculis de homo non credo. [Sêneca, De Vita Beata 2.2] Ao avaliar um homem, não confio nos meus olhos. Quem conhece seu coração, desconfia dos seus olhos.

262. Oculis effundit pulverem. [Pereira 120] Está jogando poeira nos nossos olhos.

263. Oculis magis habenda fides quam auribus. [Erasmo, Adagia 1.1.100] Deve-se ter mais confiança nos olhos do que nos ouvidos. Os olhos merecem mais fé que os ouvidos. Vista faz fé. Ver para crer. Oculis habenda quam auribus est maior fides. [Publílio Siro] Oculis credendum potius quam auribus. [Stevenson 737] Oculis magis quam auribus credendum est. VIDE: Arbiter est oculus certior aure meus. Aures quam oculi minus fidei digni sunt. Auribus oculi fideliores sunt. Fideliores sunt oculi auribus. Homines amplius oculis quam auribus credunt. Quae cernimus, scire affirmabimus. Testis ex auditu alieno fidem non facit. Testis oculatus unus plus valet quam auriti decem. Visus fidelior auditu.

264. Oculis magis quam opinioni credendum. [Hipócrates] Deve-se confiar mais nos olhos que no que nos dizem.

265. Oculos cornicum configere. [Manúcio, Adagia 149] Furar os olhos às gralhas. (=Querer ver melhor que as outras pessoas). VIDE: Cornici oculos configere.

266. Oculos eruditos habemus. Eu tenho olhos que sabem ver. VIDE: Nos quoque oculos eruditos habemus.

267. Oculos et vestigia domini, res agro saluberrimas. [Columela, De Re Rustica 4.18] Os olhos e as pegadas do dono são muito saudáveis para o campo. O pé do dono é estrume da herdade. O olho do dono faz mais do que as suas mãos. VIDE: Fertilissimus in agro oculus domini. Maiores fertilissimum in agro oculum domini esse dixerunt. Oculus domini in agro fertilissimus est. Optimus est fimus, qui cadit de calceis domini in agrum. Praesentia domini provectus est agri. Res male dilabitur, quae conspectu domini caret. Stercus optimum domini vestigium. Vestigia domini optimum stercus.

268. Oculos habent ad videndum, et non vident; et aures ad audiendum, et non audiunt. [Vulgata, Ezequiel 12.2] Têm olhos para ver, e não vêem, e ouvidos para ouvir, e não ouvem. VIDE: Os habent, et non loquentur; oculos habent, et non videbunt; aures habent, et non audient; nares habent, et non odorabunt; manus habent, et non palpabunt; pedes habent, et non ambulabunt.

269. Oculos in occipitio habet. [Apostólio 14.73] Esse tem olhos na nuca. Nada lhe escapa. Tem olhos para ver. VIDE: A fronte et occipitio oculatus est. In occipitio quoque habet oculos. In occipitio oculos gerit.

270. Oculos natura nobis, ut equo et leoni saetas, caudam, aures, ad motus animorum declarandos dedit. [Cícero, De Oratore 222] Para manifestarmos as emoções, a natureza nos deu os olhos, do mesmo modo que ao cavalo e ao leão deu a crina, a cauda e as orelhas.

271. Oculos suos statuerunt declinare in terram. [Vulgata, Salmos 16.11] Resolveram abaixar os seus olhos para a terra.

272. Oculum ego effodiam tibi, si verbum addideris. [Plauto, Trinummus 426] Eu te arrancarei um olho, de disseres mais uma palavra.

273. Oculum pro oculo, dentem pro dente. [Vulgata, Mateus 5.38] Olho por olho, dente por dente. Oculum pro oculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede, adustionem pro adustione, vulnus pro vulnere, livorem pro livore. [Vulgata, Êxodo 21.24] Olho por olho, dente por dente, mão por mão, pé por pé, queimadura por queimadura, ferida por ferida, pisadura por pisadura. VIDE: Fracturam pro fractura, oculum pro oculo, dentem pro dente restituet.

274. Oculus acutum feminae est telum viris. [Apostólio 6.70] O olho da mulher é uma lança aguda para os homens.

275. Oculus amicitiae conciliator. [Apostólio 15.54] O olho é o criador da amizade.

276. Oculus animi index. [Binder, Medulla 1260] Os olhos são o espelho da alma. Os olhos são a janela da alma. VIDE: Imago animi vultus, indices oculi. Ut imago est animi vultus, sic indices oculi. Ut visus in oculis, ita mens in anima. Vultus est index animi. Vultus imago animi.

277. Oculus Dei fortissimus. [Grynaeus 730] O olho de Deus é muito poderoso.

278. Oculus domini facit equum pinguem. [Bebel, Adagia Germanica] O olho do dono engorda o cavalo. Oculus domini maxime pinguem facit equum. [Medina 591] Oculus domini saginat equum. [Rezende 4527] Oculus eri impinguat equum. Oculus domini saginat boves. O olho do dono engorda os bois. VIDE: Absente domino res male geritur. Frons occipitio prior est. Lux domini pulchrum facit ornatumque caballum. Non cibus, aut potus, cura saginat equus. Ovium nullus usus, si pastor absit. Res male dilabitur, quae conspectu domini caret.

279. Oculus domini in agro fertilissimus est. [Albertatius 948] O olho do dono no campo é muito fecundo. A vista do dono aduba os campos. O pé do dono estruma o roçado. O olho do dono trabalha mais que as mãos. Se queres ser pobre sem sentir, mete obreiros e deita-te a dormir. VIDE: Absente domino res male geritur. Fertilissimus in agro oculus domini. Maiores fertilissimum in agro oculum domini esse dixerunt. Oculos et vestigia domini, res agro saluberrimas. Optimus est fimus, qui cadit de calceis domini in agrum. Praesentia domini provectus est agri. Res male dilabitur, quae conspectu domini caret. Stercus optimum domini vestigium. Vestigia domini optimum stercus.

280. Oculus fui caeco, et pes claudo. [Vulgata, Jó 29.15] Eu fui o olho do cego, e o pé do coxo.

281. Oculus impudicus impudici cordis est nuntius. [Rezende 4528] Olhar impudico é anúncio de coração impudico. Os olhos são o espelho da alma. Oculus impudicus impudici mentis est nuntius. VIDE: Impudicus oculus impudici cordis nuntius est.

281a. Oculus lacrimans, et cor in lusu. [Erpênio, Adagia Arabica 116] Olho lacrimejante e coração brincando. Lágrimas nos olhos, riso no coração. VIDE: Plorat et devorat.

282. Oculus malus. [Vulgata, Marcos 7.22] Um olho mau.

283. Oculus mundi. O olho do mundo. (=O sol).

284. Oculus vicinorum invidus. [Wander 169] O olho dos vizinhos é invejoso. VIDE: Inimicus et invidus vicinorum oculus.

285. Oculus videns alia, seipsum non videt. [Grynaeus 498] O olho, que vê outras coisas, não vê a si mesmo. O olho que tudo vê, a si não se vê. Ninguém vê o argueiro no seu olho. O macaco vê o rabo da cutia, mas não vê o seu. Oculus se non videns, aliena cernit. O olho, que não se vê, vê as outras coisas. Oculus oculum alium, non se ipsum videt. Um olho vê outro olho, mas não a si mesmo. VIDE: Alterius vitium acute cernis, et tua non vides. In se tentat descendere nemo.

285. Oculus vitae, sapientia. A sabedoria é o olho da vida.

286. Oderint, dum metuant. [Áccio, Atreus / Cícero, De Officiis 1.28; Sêneca, De Ira 1.20.4] Que me detestem, contanto que me temam. VIDE: Oderunt quem metuunt.

287. Oderint, dum probent. [Suetônio, Vita Tiberii 59] Que me odeiem, desde que me respeitem. (=Palavras atribuídas a Tibério).

288. Oderit insipiens sapientis verba magistri. [Binder, Thesaurus 2351] O ignorante odiará as palavras do sábio mestre.

289. Oderit vitia, diligat fratres. [RSB 64] Que ele (o abade) odeie os vícios e ame os irmãos.

290. Odero, si potero; si non, invitus amabo. [Ovídio, Amores 3.11.35] Odiarei, se puder; se não puder, amarei contra minha vontade.

291. Oderunt di homines iniuros. [Névio, Lycurgus] Os deuses odeiam homens injustos.

292. Oderunt hilarem tristes, tristemque iocosi. Os tristes odeiam o alegre, e os alegres não gostam do triste. Cada qual com seu igual. Oderunt hilarem tristes, tristemque iocosi, sedatum celeres, agilem navumque remissi. [Horácio, Epistulae 1.18.89] As pessoas tristes odeiam o homem alegre; as pessoas brincalhonas odeiam o homem triste; as pessoas agitadas odeiam o homem tranqüilo, e os indolentes odeiam o homem ativo e trabalhador.

293. Oderunt peccare boni virtutis amore. [Horácio, Epistulae 1.16.52] Por amor à virtude, os homens de bem odeiam errar. Oderunt peccare boni virtutis amore, oderunt peccare mali formidine poenæ. [Albertano da Brescia, Liber Consolationis 39] Os homens de bem odeiam pecar por amor à virtude; os maus odeiam pecar por medo do castigo. Medo guarda a vinha, e não o vinheiro. Sem espora e sem freio não há cavalo bom.

294. Oderunt quem metuunt. [Rezende 4534] Eles odeiam a quem temem. VIDE: Oderint, dum metuant.

295. Odi ego aurum: multa multis saepe suasit perperam. [Plauto, Captivi 327] Odeio o ouro: muitas vezes ele induziu ao erro muitas pessoas.

296. Odi enim celebritatem, fugio homines, lucem aspicere vix possum. [Cícero, Ad Atticum 3.7] Odeio os lugares movimentados; fujo dos homens; mal posso ver a luz.

297. Odi et amo. Quare id faciam, fortasse requiris. Nescio, sed fieri sentio et excrucior. [Catulo, Carmina 85.1] Odeio e amo. Talvez me perguntes por que faço isso. Não sei, mas sinto que acontece, e sofro.

298. Odi feminas litteratas. [Rezende 4539; Medina 600] Odeio as mulheres letradas. Mulher que fala latim rara vez tem bom fim.

299. Odi improbum qui verba proloquitur proba. [Menandro / Grynaeus 14] Odeio o desonesto que usa discurso honesto.

300. Odi memorem compotorem. [Apostólio 13.10] Odeio companheiro de bebida que tenha boa memória.

301. Odi, nec possum cupiens non esse quod odi. [Ovídio, Amores 2.4.5] Odeio, mas não posso deixar de desejar o que odeio.

302. Odi profanum vulgus et arceo. [Horácio, Carmina 3.1.1] Detesto o vulgo ignorante, e o evito.

303. Odi puerulos praecoci sapientia. [Apuleio, Apologia 85] Odeio garotinhos de sabedoria precoce. O que cedo amadurece, cedo apodrece. Odi puerulos praecoce sapientes. Odeio garotinhos precocemente sábios. Odi puerulum praecoci sapientia. [Erasmo, Moriae Encomium 13] Odeio garotinho que seja sábio antes da hora. VIDE: Cito maturum, cito putridum.

304. Odi sapientem, qui sibi non sapit. [Eurípides / Schottus, Adagialia Sacra 42] Odeio sábio que não sabe para si mesmo. Nada sabe quem para si não sabe. Odi sapientem, qui sibi ipsi non sapit. [Publílio Siro] Odi sophistam quisquis haud sapit sibi. [Apostólio 13.20] VIDE: Frustra sapit qui sibi non sapit. Sapientem eum odi, qui sibi ipse non sapit.

305. Odi senem albis tantum capillis non ingenio. [Pereira 96] Não gosto de quem é velho apenas pelos cabelos brancos, mas não pela inteligência. Arrenego de velho que não adivinha.

306. Odia multorum sub vultu, multorum sub osculo latent. [Publílio Siro] O ódio de muitos se esconde sob a máscara da face, de muitos se esconde num beijo. Beija o homem a mão que quisera ver cortada. Odia alia sub vultu, alia sub osculo latent. Uns ódios se escondem sob a expressão do rosto, outros, sob um beijo. Odia multorum sub osculo latent. O ódio de muitos se esconde sob um beijo. VIDE: Multa sub vultu latuerint odia, multa in osculo. Multi manum palpant, quam amputatam vellent.

307. Odia qui nimium timet regnare nescit. [Sêneca, Oedipus 703] Quem tem muito medo de ser odiado, não sabe governar. Quem tem medo, não mama em onça.

308. Odia sunt restringenda et favores ampliandi. [Jur] O desfavorável deve ser restringido, o favorável deve ser ampliado. Odia restringi et favores convenit ampliari. É conveniente que as coisas odiosas sejam restringidas e as favoráveis ampliadas. VIDE: Odiosa restringenda, favorabilia amplianda.

309. Odibilis coram Deo est et hominibus superbia. [Vulgata, Eclesiástico 10.7] A soberba é aborrecida por Deus e pelos homens.

310. Odibilis superbia. A soberba é aborrecida.

311. Odientes malum, adhaerentes bono. [Vulgata, Romanos 12.9] Abominai o que é iníquo; agarrai-vos ao que é bom.

311a. Odimus accipitrem, quia vivit semper in armis. [Ovídio, Ars Amatoria 2.147] Odiamos o abutre, porque vive sempre em guerra.

312. Odimus quem laesimus. [Henderson 303; Sweet 224] Odiamos a quem fizemos mal. Quem ofende, não perdoa. Depois que te enganei, não mais te perdoei. VIDE: Proprium humani ingenii est odisse quem laeseris. Quos laeserunt, et oderunt.

312a. Odimus quod metuimus. Odiamos o que tememos.

313. Odio oportet ut peccandi, non metu, facias bonum. [Publílio Siro] É preciso que faças o bem por ódio ao erro, não por medo dele.

314. Odiosa haec est aetas adulescentulis. [Terêncio, Hecyra 618] Para os jovens, essa idade é odiosa. (=Refere-se à velhice).

315. Odit cane peius et angue. [Erasmo, Adagia 2.9.63] Odeia mais que ao cão e à cobra. VIDE: Aliquem cane peius et angue vitare. Eius consortium cane peius et angue vita.

316. Odiosa restringenda, favorabilia amplianda. [Ruy Barbosa, Obras Completas 230] A disposições desfavoráveis devem ser restringidas; as favoráveis, ampliadas. VIDE: Favorabilia amplianda, odiosa restringenda. Odia sunt restringenda et favores ampliandi.

317. Odit valde patriam, qui putat sibi bene esse, cum peregrinatur. [S.Agostinho, In Psalmum 93.6] Muito odeia a pátria quem se sente bem ao andar fora dela.

318. Odit verus amor nec patitur moras. [Sêneca, Hercules Furens 591] O verdadeiro amor odeia esperas, e não as suporta. VIDE: Amor odit moras. Verus amor non patitur moras.

319. Odit victoria somnos. A vitória odeia o sono. Quem dorme, não pega peixe. Odit victoria segnes. A vitória odeia os preguiçosos. VIDE: Dormiens nihil lucratur. Dormienti vulpi cadit intra os nihil. Labore constat quidquid amabile est.

320. Odium academicum. O ódio acadêmico. (=A controvérsia entre acadêmicos).

321. Odium aestheticum. O ódio estético. (=A controvérsia entre artistas rivais).

322. Odium enim etiam timor spirat. [Tertuliano, Apologeticus 27] O medo também inspira ódio.

323. Odium est ira inveterata. [Cícero, Tusculanae Disputationes 9.21] O ódio é uma cólera que se arraigou. VIDE: Inveterescens ira fit odium.

324. Odium et amor linguam facile pertrahunt ad nugandum. [Boncompagno, Breviloquium 8.11] O ódio e o amor fácilmente levam a língua a dizer frivolidades.

324a. Odium et metus pessimi ad diuturnitatem custodes. O ódio e o medo são péssimos protetores para longo tempo.

325. Odium leniat hora meum. [Ovídio, Ibis 132, adaptado] Que o tempo suavize o meu ódio.

326. Odium medicum. O ódio médico. (=A controvérsia entre médicos).

327. Odium musicum. O ódio musical. (=A controvérsia entre músicos).

328. Odium non alendum. Não se deve alimentar o ódio.

329. Odium novercale. [Erasmo, Adagia 2.2.95] Ódio de madrasta.

330. Odium nunquam potest esse bonum. [Espinosa, Ethica 4. Propositio 45] O ódio nunca pode ser bom.

331. Odium scholasticum. O ódio escolástico. (=A controvérsia entre filósofos).

332. Odium suscitat rixas, et universa delicta operit caritas. [Vulgata, Provérbios 10.12] O ódio provoca brigas, e o amor cobre todas as ofensas.

333. Odium theologicum. O ódio teológico. (=A controvérsia entre teólogos rivais). Odium theologorum. O ódio dos teólogos.

334. Odium veritas parit. A verdade provoca ódios. Dizendo-se as verdades, perdem-se as amizades. Mais perde em amizades quem mais teima nas verdades. VIDE: E veritate odium. Hoc tempore obsequium amicos, veritas odium parit. Obsequium amicos, veritas odium parit. Veritas odium parit. Veritas odium parit, obsequium amicos.

335. Offendere plures vix tutum. [Marcial, Epigrammata 9.65.5] Ofender a muitos é pouco seguro.

336. Offensa potentum periculosa. A inimizade dos poderosos é perigosa. Com o fogo não se brinca. Com teu amo não partas as peras. VIDE: Cum domino semper pugna sinistra fuit. Cum principe non pugnandum. Fuge lites cum viro maiore. Habeas nunquam magno cum principe litem. Lites cum rege molestae. Maiorem virum cave. Maiorem vitato virum. Nemo potentes aggredi tutus potest. Non habeas unquam magno cum principe litem: cum domino semper pugna sinistra fuit. Semper vitato potentem.

337. Officia etiam ferae sentiunt. [Sêneca, De Beneficiis 1.2.5] Até os animais reconhecem os benefícios.

338. Officia iuvenum, imperia seniorum. [Paládio, Opus Agriculturae 1.6.3] Cabe aos jovens executar, e aos velhos dar as ordens.

339. Officia sua vir bonus exsequitur inconfusus, intrepidus. [Sêneca, De Ira 1.12] O homem honesto cumpre seu dever sem perturbação e sem medo.

340. Officii fructus sit ipsum officium. [Cícero, De Finibus 2.72] O prêmio do dever é o próprio dever.

341. Officina gentium. A oficina dos povos. A fábrica dos povos.

342. Officium alterius multis narrare memento; at quaecumque aliis tu benefeceris ipse, sileto. [Dionísio Catão, Disticha 1.15] Lembra-te de falar a muitas pessoas dos serviços que outrem tenha prestado a ti, mas cala-te sobre qualquer benefício que tenhas feito aos outros.

343. Officium benevoli animi finem non habet. [Publílio Siro] A gentileza do coração dedicado não conhece limite. VIDE: Obsequium benevoli animi finem non habet.

344. Officium esse medici, ut tuto, ut celeriter, ut iucunde curet. [Asclepíades / Celso, De Medicina, 3.4.1] É função do médico curar com segurança, com rapidez e com prazer. VIDE: Cito, tuto, iucunde.

345. Officium mortuorum. [Da liturgia católica] Missa dos defuntos.

346. Officium ne collocaris in invitum. [Erasmo, Adagia 3.10.35] Não prestes serviço a quem não o deseja. VIDE: Beneficia imperata non habent gratiam. Beneficium invito non datur. Invite data non sunt grata. Invito non datur beneficium. Omnis coacta res molesta est. Servitia coacta non habent meritum.

347. Officium officio provocatur. [Binder, Thesaurus 2359] Um serviço é provocado por outro. Uma mão lava a outra. VIDE: Abluit manus manum.

347a. Officium ultro oblatum saepe ingratum. [Seybold 251] Muitas vezes, o serviço que se presta espontaneamente desagrada.

348. Ohe! iam satis. Oh! já chega.

349. Oleastro infructuosior. [Schottus, Adagia 194] É mais infrutífero que uma oliveira selvagem.

350. Oleo incendium restinguere. [Erasmo, Adagia 1.2.10] Apagar o fogo com azeite. VIDE: Oleum camino addere. Oleum in ignem. Oleum in incendium fundere.

351. Oleo tranquillior. [Plauto, Poenulus 1236; Erasmo, Adagia 1.7.35] Mais quieto do que o azeite.

352. Olera spectant, lardum tollunt. [Petrônio, Satiricon 3.39] Têm os olhos nos legumes, mas pegam o toucinho. Fingem que fazem uma coisa, mas fazem outra.

353. Oleribus verba facere. Falar com os vegetais. Perder o latim. VIDE: Asello fabulam narrare.

354. Olet lucernam. [Erasmo, Adagia 1.7.71] Cheira a lamparina. Queimou as pestanas na obra. Olet lucernam hic liber. Este livro cheira a lamparina. VIDE: Lucernam olet. Opus lucernam olet. Redolet lucernam.

355. Oleum camino addere. [Erasmo, Adagia 1.2.9] Derramar azeite no fogão. Pôr lenha na fogueira. Oleum in ignem. (Deitar) azeite no fogo. Oleum in incendium fundere. Deitar azeite no incêndio. Oleum adde camino. [Horácio, Sermones, 2.3.321] Põe azeite no fogão. Oleo incendium restinguere. VIDE: Excitat ignem.

356. Oleum et operam perdidi. [Plauto, Poenulus 328] Perdi o azeite da lamparina e o trabalho. Perdi o tempo e o feitio. Malhei em ferro frio. Oleum perdidi. Perdi o azeite da lamparina. VIDE: Opera et impensa periit. Operam et oleum perdidit. Perdis operam. Perdidi operam et sumptum.

357. Oleum et salem habere convenit. É conveniente ter óleo e sal. (=Convém usar linguagem suave na hora certa).

357a. Oleum et salem oportet emere. [Henderson 303] Convém comprar óleo e sal.

358. Oleum perdit et impensas, qui bovem mittit ad ceroma. [Erasmo, Chiliades 1] Quem manda boi para o combate, perde o trabalho e o investimento.

359. Oleum quod in summo est, vinum quod in medio, mel quod in fundo, optima esse credantur. [Macróbio, Saturnalia 7.12] Considera-se que o melhor azeite está em cima, o melhor vinho, no meio e o melhor mel, no fundo. Vinho do meio, mel do fundo, azeite de riba. VIDE: Vinum intra, subsidant mella, superstet olivum.

360. Olim furunculus, nunc vero etiam rapax. [Cícero, In Calpurnium 27] Antes um ladrãozinho, agora um grande ladrão.

361. Olim iam nec perit quicquam mihi nec acquiritur. Plus superest viatici quam viae. [Sêneca, Epistulae Morales 77.3] Há muito tempo para mim nada se perde nem se ganha: tenho mais provisões de viagem do que caminho a percorrer.

362. Olim meminisse iuvabit. [Virgilio, Eneida 1.203] Algum dia será agradável relembrar essas coisas.

363. Olim non erat sic. [Life and Persecutions of Martin Boos 146] Antigamente não era assim. Olim non erat ut nunc. Antigamente não era como agora. VIDE: Ab initio autem non fuit sic.

364. Olitorem odi qui radicitus herbas excidat. [Alexandre da Macedônia / Manúcio, Adagia 936] Odeio o jardineiro que arranca as plantas pela raiz. Não mates a galinha que põe ovos de ouro. VIDE: Boni pastoris est tondere pecus, non deglubere.

365. Olla male fervet. [Rezende 4564] A panela não ferve bem. A coisa não anda bem. Os negócios vão de mal a pior. VIDE: Sociorum olla male fervet, et ubi semel res inclinata est, amici de medio.

366. Ollae amicitia. [Erasmo, Adagia 1.5.23] Amizade de panela. (=Amizade interesseira). Amigo de mesa não é de firmeza. Ollae amicus. [Pereira 94] Amigo de panela. (=Amigo interesseiro). Amigo de seu proveito. VIDE: Amici ollares. Amicus dum olla fervet. Fervet olla, vivit amicitia.

367. Ollam pingis. [Schottus, Adagia 16] Pintas a panela. Isso é enxugar gelo. Ollam varie pingis. Pões desenhos variados na panela. Ollam exornas. Enfeitas a panela. Ollam ornas. Ollam variegas.

368. Ollas ostentare. [Grynaeus 321] Mostrar as panelas. (=Jactar-se).

369. Ollula tam fertur ad aquam, quod fracta refertur. [I.V.Zingerle, Deutschen Sprichwörter im Mittelalter 85] Tanto vai a panela à fonte, que volta quebrada. Cântaro que muitas vezes vai à fonte, ou deixa lá a asa ou a fronte. Tanto vai o cântaro à fonte, que um dia lá fica. Desgraça de pote é caminho de riacho. VIDE: Amphora quae saepius petit fontem valde periclitatur. Cantharus assidue gestatus perdidit ansam. Frangitur assidua fictilis urna via. Casus quem saepe transit, aliquando invenit. Frangitur assidua fictilis urna via. Hydria tam diu ad fontem portatur, donec vel tandem frangatur. Quem saepe transit casus aliquando invenit.

370. Omen avertat Deus! Que Deus afaste esse pesságio! Deus me livre! Deus nos livre! Omen avertant dei! Que os deuses afastem esse presságio! VIDE: Avertat Deus. Avertat Deus omen! Deus avertat! Quod avertat Deus! Quod Deus avertat!

371. Omen faustum. [Tito Lívio, Ab Urbe Condita 7.25] Um presságio favorável.

372. Omen infaustum. Um presságio desfavorável.

373. Omenta ponens, ipse carnes devorat. [Schottus, Adagia 609] Enquanto aos outros serve tripas, ele mesmo come carne. Quem parte e reparte, fica com a melhor parte.

374. Ominabitur aliquis te conspecto. [Erasmo, Adagia 4.2.54] Ao te ver, a pessoa temerá o azar. Tens cara de desmamar meninos. Podes destetar meninos, de feio.

375. Omissis. [Rezende 4570] Omitidos. (=Indica que, na transcrição do documento, omitiram partes que não interessam à questão).

376. Omissis iocis. [Plínio Moço, Epistulae 1.21.2] Brincadeiras à parte. VIDE: Amoto ludo. Ioco remoto. Extra iocum. Remoto ioco.

376a. Omissis nugis, rem experiamur. [Henderson 304] Deixemos as ninharias, passemos o que interessa.

377. Omittamus lugere. [Cícero, Brutus 266] Não choremos.

378. Omitte excusationem, nemo peccat invitus. [Publílio Siro] Deixa de lado as desculpas; ninguém peca sem querer. VIDE: Nemo peccat invitus. Omne peccatum voluntarium. Peccatum omne voluntarium est, et sine voluntate non committitur.

379. Omne actum ab agentis intentione est iudicandum. [Jur / Black 1289] Todo ato deve ser julgado de acordo com a intenção de quem o praticou.

380. Omne acutum abs te dimove. Afasta de ti tudo que é agudo. Não metas a mão onde te fiquem as unhas. Não bulas em casa de maribondos. VIDE: A periculosis negotiis abstinendum.

381. Omne aevum curae, cunctis sua displicet aetas. [Ausônio, Idyllia 15.10] Toda época tem suas preocupações; ninguém está contente com sua época.

382. Omne animal diligit simile sibi. [Vulgata, Eclesiástico 13.19] Todo animal gosta do seu semelhante. Cada qual folga com seu igual. VIDE: Aequalis aequalem delectat. Omnis caro ad similem sibi coniungetur. Omnis homo simili sui sociabitur.

383. Omne animal ex ovo. Tudo que tem vida provém de um ovo. VIDE: Ex ovo omnia. Omne vivum ex ovo. Omnia animalia ex ovo.

384. Omne animal se ipsum diligit. Todo ser vivo gosta de si mesmo. Cada qual puxa a brasa para sua sardinha. Omne animal se ipsum diligit, ac, simul et ortum est, id agit, se ut conservet. [Cícero, De Finibus 5.24] Todo ser vivo gosta de si mesmo e, assim que nasce, luta para sobreviver. VIDE: Favet vicino, sed magis ollae suae, ut plena sit. Omnes homines ad suum quaestum callent. Omnes se ipsos natura diligunt.

385. Omne autem, quod non est ex fide, peccatum est. [Vulgata, Romanos 14.23] E tudo que não é segundo a fé é pecado.

386. Omne bonum desuper. [William Betham, The Baronetage of England 2.137 / Divisa] Tudo que é bom vem do alto.

387. Omne bonum carum magis est post tempus amarum. [Samuel Singer, Thesaurus Proverbiorum Medii Aevi 17] Todo bem é mais estimado depois de um tempo amargo. Só sabe da doçura quem conhece a amargura. VIDE: Carius est carum, si praegustatur amarum.

388. Omne bonum Dei donum. [John Debret, The Baronetage of England 1.xxix / Divisa] Todo bem é dádiva de Deus.

389. Omne bonum quod habes, contaminat unica labes. [E.Lautenbach, Latein-Deutsch Zitaten Lexikon 391] Uma única mancha estraga todo bem que tens. Uma ovelha má deita um rebanho a perder. VIDE: De contaminatis contaminamur. Grex totus in agris unius scabie cadit. Una infecta ovis totum corrumpit ovile.

390. Omne colligatum solvi potest. [Grynaeus 124] Todo nó pode ser desmanchado.

391. Omne commodum cum suo onere pertransit. [DAPR 638] Toda vantagem vem com seus encargos. Não há lucro sem trabalho. Não há proveito sem custo. VIDE: Ager, quamvis fertilis, sine cultura fructuosus esse non potest. Omnis commoditas sua fert incommoda secum. Res transit cum suo onere. Res transit cum suo onere ad quemcumque vadat. Res transit cum suo onere ad quemcumque veniat.

392. Omne corpus mutabile est, omne corpus mortale est. [Cícero, De Natura Deorum 3.30, adaptado] Todo corpo é sujeito a mudanças, todo corpo é mortal.

393. Omne crimen ebrietas et incendit et detegit. [Jur / Black 1289] A embriaguez não só agrava, mas também revela todo crime.

394. Omne datum, optimum. Tudo que é dado é ótimo. Tudo que vier é lucro. Caiu na rede, é peixe. De cavalo dado não se repara a idade. Omne datum optimum, et omne donum perfectum desursum est. [Vulgata, Tiago 1.17] Toda dádiva em extremo excelente, e todo dom perfeito vem lá de cima. VIDE: Cum dabitur sonipes gratis, non inspice dentes. Donato non sunt ora inspicienda caballo. Habeas quod di dant boni. In omni dato hilarem fac vultum tuum.

395. Omne enim, quod non iure fit, iniuria fieri dicitur. [Digesta 47.10.1] Considera-se, portanto, injustiça tudo que não se faz de acordo com a lei. VIDE: Iniuria dicitur omne quod non iure fit.

395a. Omne epigramma sit instar apis, sit aculeus illi, sint sua mella, sit et corporis exigui. [Marcial / Henderson 304] Todo epigrama deve ser como a abelha: tem de ter ferrão, ter mel, e ter corpo pequeno

396. Omne futurum incertum. [Grynaeus 341] Tudo que vai acontecer é incerto. Ninguém sabe do porvir. VIDE: Nemo tam divos habuit faventes, crastinum ut posset sibi polliceri. Nescit homo finem suum.

397. Omne genus pestis superat mens dissona verbis. [Gualterius Anglicus, Fabulae Esopicae 3.3] Com palavras, a cabeça confusa vence qualquer gênero de peste.

398. Omne homini natale solum. [Estácio, Thebaida 8.320] Para o homem toda terra é sua pátria. Em toda parte se come pão. Onde prendem a vaca, aí pasta. VIDE: Omne solum forti patria. Quaevis terra patria. Ubi bene, ibi patria.

399. Omne igitur animal confitendum est esse mortale. [Cícero, De Natura Deorum 3.32] Tem-se que reconhecer que todo ser vivo é mortal.

400. Omne ignotum pro magnifico est. [Tácito, Agricola 30.4] Tudo que é desconhecido é tido por maravilhoso. O desconhecido sempre parece sublime. VIDE: Ad nova omnes concurrunt. Nimia familiaritas parit contemptum. O quanto priscis sunt nova grata magis!

Ao Topo