DICIONÁRIO DE EXPRESSÕES E FRASES LATINAS

Compilado por HENERIK KOCHER

Home - Introdução - Bibliografia - Abreviaturas

A  B  C  D  E  F  G  H  I  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  VZ

R1  R2  R3  R4

R4: 601-729

601. Rex quod est iniustum facere non potest. [Broom 39] O rei não pode fazer o que é injusto. VIDE: Rex non potest peccare.

602. Rex regnat, sed non gubernat. [Zamoyski, em discurso no parlamento polonês, em 1605 / Rezende 5925] O rei reina, mas não governa.

603. Rex regum, et Dominus dominantium. [Vulgata, 1Timóteo 6.15] O Rei dos reis, e o Senhor dos senhores. VIDE: Dominus dominorum est et Rex regum.

604. Rex regum reges regit. [Jacobus Bornitius, Emblemata Ethico-Politica] O Rei dos reis governa reis.

605. Rex sedet in vertice, caveat ruinam! [Carmina Burana] O rei senta-se no alto: cuidado com a queda! Quem muito alto vai, de muito alto cai. VIDE: Qui sedet in vertice, caveat ruinam.

605a. Rex sermone affabilis, accessu facilis, vultu amabilis, aequis desideriis propensus et iniquis acerbus, a tota civitate amatur, defenditur, colitur. [Sêneca, De Clementia 1.13.4, adaptado] O rei que é afável no falar, fácil na aproximação, amável no aspecto, atende às reivindicações justas e hostil às injustas, é amado, defendido e cultuado por todo o povo.

605b. Rex suae quisque domi. Em sua casa, cada um é rei.

606. Rex sum. [Erasmo, Adagia 4.10.44] Eu sou o rei.

607. Rex velit honesta, nemo non eadem volet. [Sêneca, Thyestes 213] Se o rei quiser o que é honesto, ninguém quererá outra coisa.

608. Rexque paterque audisti. [Horácio, Epistulae 1.1.37] Ouviste tanto o rei como o pai.

609. Ride, cum tibi flendus eris. [Ovídio, Remedia Amoris 494] Ri, quando tiveres motivo para chorar.

610. Ride, si sapis. [Marcial, Epigrammata 2.41.1] Ri, se te dá prazer. VIDE: Iterum precor et obtestor: vivite laeti; illud, quod cor urit, neglegite.

611. Ridenda imbecillorum superbiloquentia. [Epígrafe de Fábula de Fedro 3.6 / Rezende 5930] As fanfarronadas dos tolos são dignas de riso.

612. Ridendo castigat mores. (A sátira,) rindo, corrige os costumes. VIDE: Castigat ridendo mores.

613. Rident stolidi verba Latina Getae. [Ovídio, Tristia 10.38] Os tolos getas riem da língua latina. (=Getas, povo que habitava a região do Danúbio, para onde Ovídio fora exilado).

614. Ridentem dicere verum quid vetat? [Horácio, Satirae 1.1.24] O que impede quem ri de dizer a verdade? Ridendo dicere verum quid vetat? O que impede dizer-se a verdade rindo? VIDE: Ludo sive ioco vir verum fert aliquando. Nihil tamen impedit ridentem dicere verum.

615. Ridenti domino et caelo ne crede sereno. Não confies em amo risonho, nem em céu sereno. Serve o senhor, e saberás o que é dor. Sol de inverno, chuva de verão, amor de rameira e palavrinhas doces do meu capitão, a mim não me enganarão. Ridenti domino et caelo ne crede sereno, nam facili causa dominus mutatur et aura. [Binder, Thesaurus 2970] Não confies em amo risonho, nem em céu sereno, pois por pequeno motivo se transforma o amo e o vento. Ridenti domino diffide poloque sereno. [Bebel, Proverbia Germanica 204] Desconfia do senhor risonho e do céu sereno. VIDE: Decipiunt multos: favor principis, muliebris amor, aprile serenum, labile folium rosae. Gratia regalis non est perpetualis.

616. Ridentibus arride. [Henderson 392; Stevenson 1353] Sorri para quem te sorri. VIDE: Arridemus ridentibus et contristat nos turba maerentium. Gaudere cum gaudentibus, flere cum flentibus. Iniustum est gaudere velle cum gaudentibus et flere non velle cum flentibus. Ut ridentibus arrident, ita flentibus adsunt humani vultus. Ut ridentibus arrident, ita flentibus afflent.

617. Rideo advocatum qui patrono egeat. [S.Jerônimo / Manúcio, Adagia 1242] Rio do advogado que precise de defensor.

618. Rideo, ergo sum. Eu rio, logo existo. Eu rio, logo estou vivo.

619. Ridere concessum est, vituperetur tamen cachinatio. [Cícero, Tusculanae Disputationes 4.31] O riso é permitido, mas censure-se a gargalhada.

620. Ridere in stomacho. Rir no estômago. (=Rir por dentro. Rir à socapa). Ridere secum. Rir consigo mesmo.

620a. Ridere sine causa magnae signum stultitiae est. [V.Weinreiter, Sprichwörtern 73] Rir sem motivo é sinal de grande burrice. VIDE: Fatuus in risu exaltat vocem suam. In risu agnoscitur fatuus. Per multum risum stultus cognoscitur.

621. Ridetur chorda qui semper oberrat eadem. [Horácio, Ars Poetica 356] É ridicularizado quem erra sempre na mesma corda. VIDE: Chorda semper oberrat eadem.

622. Ridicula in imbelli virtutis ostentatio! [Epígrafe de Fábula de Fedro 1.11] No covarde, é ridícula a ostentação de valentia!

623. Ridiculum caput nihilo ornatur. [Pereira 98] Uma cabeça estúpida não se enfeita com nada. Cabeça louca não há mister touca.

624. Ridiculum est aliquem odio nocentis innocentiam suam perdere. [DM 17] É ridículo alguém perder a inocência por ódio ao criminoso. Ridiculum est odio nocentis perdere innocentiam.

625. Ridiculum est custode indigere custodem. [Platão / K.W.Wójcicki, Biblioteka 180] É ridículo um guardião precisar de guardião. VIDE: Sed quis custodiet ipsos custodes?

626. Ridiculum est, cum sua quis ignoret, aliena curare. [Medina 657] É ridículo preocupar-se alguém com o alheio, quando ignora o próprio. VIDE: Stulti est aliena curare, sua neglegere.

626a. Ridiculum est, odio nocentis perdere innocentem. [Eugène Henriot, Moeurs Juridiques et Judiciaires de l'Ancienne Rome 2.100] É absurdo arruinar o inocente por ódio ao culpado. VIDE: Patris delictum nocere nunquam debet filio.

627. Ridiculus aeque nullus est, quam quando esurit. [Plauto, Stichus 223] Ninguém é tão ridículo como quando tem fome.

628. Ridiculus mus. Um ratinho ridículo. (=Um resultado ridículo). Tanto barulho por nada. O parto da montanha. VIDE: Capillos pro lana. Leonis loco murem ostendere. Mons parturiens.

629. Rigent horrore comae. Os cabelos se eriçam de horror. Rigent horrore capilli. VIDE: Comae terrore rigebant.

630. Riget amissa spina relicta rosa. [Ovídio, Ars Amatoria 2.116] Quando cai a rosa, fica o rígido espinho. Rosa bela também tem espinhos. Não há rosa sem espinho. Vão-se os amores, ficam as dores. VIDE: Etiam inter rosas aculei.

631. Rigidum ius est et inevitabile mortis. [Fragmenta Ovidiana, Consolatio ad Liviam 443] É rígida e inevitável a lei da morte. A morte não poupa nem o fraco nem o forte. VIDE: Aequa mors est.

632. Rigor iuris. [Jur / Black 1562] O rigor da lei.

633. Rigor mortis. [Jur / Black 1562] A rigidez da morte.

634. Rigori aequitas praeferenda est. [Jur] Ao rigor deve-se preferir a eqüidade. VIDE: Aequitas praefertur rigori.

635. Riparum usus publicus est iure gentium, sicut ipsius fluminis. [Digesta 1.8.5] De acordo com o direito das gentes, o uso das margens do rio é público, da mesma maneira que o do próprio rio.

636. Risu dissolvebat ilia sua. [Petrônio, Satiricon 24.5] A barriga dele estourava de tanto riso.

637. Risu omnes qui aderant emoriri. [Terêncio, Eunuchus 432] Todos os presentes morreram de rir. VIDE: Emori risu.

638. Risu inepto res ineptior nulla est. [Catulo, Carmina 39.16] Nada mais estúpido do que um riso estúpido. Risus abundat in ore stultorum.

639. Risum in lacrimis vertit. Transforma o riso em lágrimas. O riso está perto do pranto. VIDE: Dolor voluptatis comes. Risus habet fletum, nectarque molestat acetum.

640. Risum reputavi errorem, et gaudio dixi: Quid frustra deciperis? [Vulgata, Eclesiastes 2.2] Reputei o riso um desvario, e disse ao gozo: Por que te enganas assim vãmente?

641. Risum teneatis, amici? [Horácio, Ars Poetica 5] Contereis o riso, amigos? VIDE: Quis hic se contineat a risu?

642. Risus abundat in ore stultorum. [Menandro / Riley 402; Rezende 5938] O riso sobeja na boca do tolo. Risinho pronto, miolo tonto. Muito riso é sinal de pouco siso. Muito riso, pouco siso. VIDE: Magnus ubi risus, magna est ibi cordis egestas. Magnus ubi risus, magna est ibi egestas. Risu inepto res ineptior nulla est.

643. Risus dolore miscebitur, et extrema gaudii luctus occupat. [Vulgata, Provérbios 14.13] O riso se misturará com a dor, e a tristeza toma o lugar da grande alegria. Quem ri hoje, chora amanhã. VIDE: Et lacrimas risus non procul esse docet.

644. Risus habet fletum, nectarque molestat acetum. [Pereira 106] O riso tem lágrimas, e o vinagre estraga o mel. O riso está perto do pranto. VIDE: Brevis voluptas mox doloris est parens. Ex comoedia saepe fit tragoedia. Gaudium dolori iunctum. Hoc est consuetum: comitantur tristia laetum.

645. Risus, neque multus sit, neque ob multa, neque solutus. [Epícteto / Rezende 5941] O riso nem seja muito, nem por muitas causas, nem desatado. O rir e o zombar não há de passar de brincar.

646. Risus profundior lacrimas parit. [DAPR 804] O riso mais profundo gera lágrimas. O riso está perto do pranto. VIDE: Dolor voluptatis comes. Extrema gaudii luctus occupat.

647. Ritu naturae capite hominem gigni, mos est pedibus efferri. [Plinio Antigo, Naturalis Historia 7.8.46] Pelo ritual da natureza, o homem nasce com a cabeça na frente; é costume que seja levado (para a sepultura) com os pés na frente.

648. Rivalem patienter habe. [Ovídio, Ars Amatoria 539] Trata o rival com paciência.

649. Rivalem possum non ego ferre Iovem. [Propércio, Elegiae 2.34.18] Eu não posso suportar Júpiter como meu rival.

650. Rivalitatem non amat victoria. [Publílio Siro] A vitória não gosta de rivalidade. Mandar não quer par. VIDE: Amor et dominium non patiuntur socium.

650a. Rixa inter fratres odium implacabile gignit. Disputa entre irmãos gera ódio implacável. Ódio de irmãos, ódio de diabos.

651. Rixa rixae causa est. [Schrevelius 1178] Uma discussão é causa de outra. Questão puxa questão. Uma demanda traz outra. VIDE: Lis litem parit. Lis litem generat. Lis litem serit. Lis litem parit, et noxa noxam. Lis lite paritur, noxa noxam procreat. Litem parit lis; noxa item noxam parit. Litem lis procreat ex se.

652. Rixatur de lana saepe caprina. [Horácio, Epistulae 1.18.15] Muitas vezes disputa-se por causa da lã de uma cabra. Zangam-se por cousa de cacaracá. Discutem o sexo dos anjos. Discutem se penico de barro dá ferrugem. VIDE: De lana caprina contendere. De lana caprina rixare. VIDE: De asini umbra disputare. De asini umbra disceptare. De asini prospectu incusatio est. De fumo disceptare. De pilis lutove disceptare. De umbra aselli verba sunt.

653. Robori prudentia praestat. [Henderson 393] Mais vale prudência que força. Força sem prudência por si mesma se destrói. VIDE: Vis consilii expers mole ruit sua.

654. Robur confirmat labor, at longa otia solvunt. [Dionísio Catão, Monosticha, Appendix 71] O trabalho cria a força, mas o descanso prolongado a destrói.

655. Robur, murus, et arma, sapientis est prudentia. [Apostólio 10.61] A prudência é a força, a muralha e as armas do sábio.

656. Robusta res est turba, mente sed caret. [Menandro / Artur Bivar, Dominus Tecum 605] A multidão é coisa forte, mas falta-lhe juízo.

657. Robustus animus est liber omni cura et angore. [Cícero, De Finibus 1.49] O espírito forte está livre de toda preocupação e angústia.

658. Robustus fossor rege est felicior aegro. [F.J.Hartleben, Dictionarium Paroemiarum 89] O camponês com saúde é mais feliz que o rei doente.

659. Roditur scabra positum robigine ferrum. [Ovídio, Exponto 1.71, adaptado] O ferro parado é corroído pela suja ferrugem. Ferro que não se usa enche-se de ferrugem.

660. Roganti melius quam imperanti pareas. [Publílio Siro] Obedece-se melhor a quem pede do que a quem ordena.

661. Rogare officium servitus quodammodo est. [Publílio Siro] Pedir um favor é uma espécie de servidão. O que se roga sai caro. Quem rogou, não recebeu de graça. Rogare beneficium servitus quodammodo est. Rogare ingenuo, servitus quodammodo est. Para o homem honesto, pedir é uma espécie de servidão.

662. Rogatu meo. [Cícero, Ad Familiares 36] A meu pedido. Rogatu tuo. [Cícero, Ad Atticum 14.20.3] A teu pedido

663. Roma aeterna. A eterna Roma. VIDE: Urbs Aeterna.

664. Roma caput mundi. Roma é a capital do mundo. Roma caput mundi regit orbis frena rotundi. [Inscrição em moedas do Senado Romano / Rezende 5944] Roma, capital do mundo, comanda as rédeas do orbe redondo.

665. Roma communis nostra patria est. [Digesta 1.50.1] Roma é nossa pátria comum.

666. Roma deliberante Saguntum periit. Enquanto Roma discutia, Sagunto caiu. Enquanto disputam os cães, come o lobo a ovelha. Quem muito fala, pouco faz. VIDE: Deliberat Roma, perit Saguntum. Dum Romae consulitur, Saguntum expugnatur. Dum Roma deliberat, Saguntum perit. Senatu deliberante, Saguntum perit.

667. Roma illic est, ubi est imperator. [Giuseppe Giusti, Raccolta di Proverbi Toscani 153] Onde está o imperador, aí é Roma. VIDE: Helena ubi est, Troiam puto. Ubi est imperator, ibi est Roma. Ubi Helena est, Troiam puta. Ubi Papa, ibi Roma. Ubi Petrus, ibi ergo Ecclesia. Ubi Petrus, ibi et Ecclesia.

668. Roma locuta est, causa finita est. [S.Agostinho, Sermones 131.10] Roma falou, a causa está encerrada. Roma locuta, causa finita.

669. Roma non fuit una die condita. [Bebel / Binder, Thesaurus 2975] Roma não foi construída num só dia. Roma não se fez num dia. Roma não foi feita num dia. É preciso dar tempo ao tempo. Roma non uno die condita est. Roma non uno condebatur die. Roma non uno condita die.Roma sola die non fuerat aedificata. VIDE: Alta die solo non est exstructa Corinthus. Haud facta est una Martia Roma die. Non fuit in solo Roma peracta die. Non stilla una cavat marmor, nec protinus uno est condita Roma die.

670. Romae omnia venalia esse. [Salústio, Bellum Iugurthinum 8] Em Roma tudo estava à venda. Romae omnia cum pretio. Tudo em Roma tem preço. VIDE: Omnia cum pretio. Omnia Romae cum pretio. Omnia Romae venalia esse. Omnia venalia Romae.

671. Romae quoque homines moriuntur. [Amiano Marcelino / Grynaeus 495] Até em Roma os homens morrem. A morte não poupa nem o fraco nem o forte. Tanto morre o papa como quem não tem capa. A morte é a coroa de todos na terra. VIDE: Aequa mors est. Debilis ac fortis veniunt ad limina mortis.

672. Rorantur oculi lacrimis. Seus olhos lacrimejam. VIDE: Lacrimis oculi rorantur obortis.

673. Rorate, caeli, desuper, et nubes pluant iustum; aperiatur terra, et germinet Salvatorem. [Vulgata, Isaías 45.8] Distilai, ó céus, lá dessas alturas o vosso orvalho, e as nuvens chovam ao justo; abra-se a terra, e brote o Salvador.

674. Rore non pascitur. [Eiselein 435; DAPR 620] Ninguém se alimenta de orvalho. Ninguém vive de vento. Só de vento não se toma alento. Conversa fiada não bota panela no fogo. VIDE: Caecus venter verba non curat. Fames non exsatiatur verbis.

675. Ros lucis ros tuus. [Vulgata, Isaías 26.19] O Teu orvalho será um orvalho de luz.

675a. Rosa rubicundior. Mais vermelho do que uma rosa.

676. Rosa sine spina. [Inscrição em moeda inglesa] Uma rosa sem espinho. VIDE: Rutilans rosa sine spina.

677. Rosam cape, spinas cave. [Gabriele d’Annunzio] Colhe a rosa; cuidado com os espinhos.

678. Rosam cum anemona confers. [Teócrito / Erasmo, Adagia 2.6.41] Comparas uma rosa com uma anêmona. Rosam anemonae comparas. [Schottus, Adagia 182] Rosam papaveri comparas. [Schottus, Adagia 249] Comparas uma rosa com uma papoula.

679. Rosam quae praeteriit, ne quaeras iterum. [Pereira 115] Não procures novamente a rosa que passou. Rosa caída não volta à haste. Ao perdido, perder-lhe o sentido. Rosam praeteritam ne quaeras. [Pereira 96] Rosam quam praeterieris, ne quaeras iterum. [Erasmo, Adagia 2.6.40] Não procures novamente a rosa que deixaste para trás. VIDE: Ne quaere rursum praeteritam semel rosam. Quae defloruerit, ne iterum quaeratur rosa. Quam praeteristi ne amplius quaeras rosam.

680. Rosam tibi si obtulero, non fastidies creatorem. [Tertuliano, Adversus Marcionem 1.14.4] Se eu te der uma rosa, tu não desdenharás o criador dela.

681. Rosas mihi locutus es. [Apostólio 17.19] Falaste-me rosas. (=Disseste-me coisas agradáveis). Falas bocados de ouro. Rosas mihi dixisti. [Schottus, Adagia 526] Disseste-me rosas. Rosas loquitur. [Pereira 104] Ele diz rosas. Rosas loqueris. Dizes rosas.

682. Rota fortunae. A roda da fortuna. Rota fortunae saepe convertitur. A roda da fortuna com freqüência varia. VIDE: Orbis fortunae.

683. Rota fortunae pertimescenda est. [Medina 600] A roda da fortuna deve ser temida. Ninguém diga desta água não beberei. Guarda da volta do touro. VIDE: Fortuna instar rotae volvitur. Pertimescenda est fortunae rota. Pertimescenda rota fortunae.

684. Rota plaustri male uncta stridet. [Bebel, Thesaurus 2980; Rezende 5952] A roda da carroça, quando mal untada, chia. Untar o carro para andar e não chiar. Quem unta, amolenta. Quem seu carro unta, seu boi ajuda. VIDE: A peiore rota semper sunt murmura nota. Dum caret unguento, currus vadit pede lento. Semper deterior vehiculi rota perstrepit. Si non ungitur axis, tardius incoeptum continuatur iter. Unctus si fuerit currus, sine murmure vadit.

685. Rotat omne fatum. [Sêneca, Thyestes 617] Toda sorte muda. A roda da fortuna anda mais que a do moinho. VIDE: Fortuna instar rotae volvitur.

686. Rotunda tabula. [VES 6] Mesa redonda. Mesa-redonda. (=Mesa-redonda. Reunião de pessoas que discutem, em pé de igualdade, determinado assunto).

687. Rubeculas duas saltus non capit. [Schottus, Adagialia Sacra 14] Um jardim não suporta duas amoreiras. Dois carneiros chifrudos não bebem numa cumbuca. Dois narigudos não se beijam. VIDE: Amor et dominium non patiuntur socium. Regnum non capit duos. Thronus et torus socium non patiuntur.

688. Rubo neglecto, vitis impeditur. [Pereira 113] Não se arrancando a silveira, padece a videira.

689. Rubor est virtutis color. [Bacon, Advancement of Learning 1.3.2] O rubor é a cor da virtude. VIDE: Erubuit: salva res est.

690. Ruborem amico excutere, amicum est perdere. [Publílio Siro] Provocar o rubor de um amigo é perdê-lo.

691. Rudis indigestaque moles. [Ovídio, Metamorphoses 1.7] Uma massa confusa e sem forma. (=O caos).

692. Rudius ac planius mihi dicito. [Schottus, Adagia 353] Fala-me direta e claramente. Fala-me português velho e relho. Rudius et planius aliquantum mihi rem narrato.

693. Ruebant victores victique. [Virgílio, Eneida 10.756] Caíram mortos tantos os vencedores como os vencidos.

694. Ruente quivis ligna colligit arbore. [Grynaeus 218] Quando a árvore cai, qualquer um colhe lenha. De árvore caída todos fazem lenha. Em pau caído todo o mundo faz graveto. À árvore caída todos vão buscar lenha. VIDE: Arbore deiecta, ligna quivis colligit. Cadente quercu quilibet ligna colligit. Cadente quercu, quilibet lignatum adest. Deiecta arbore, quivis ligna colligit. Deiecta quivis arbore ligna legit. Quercu iacente omnes eunt petitum ligna. Quivis ruentis ligna quercus colligit.

695. Rufos esse minus fideles. [DAPR 584] Os ruivos são menos confiáveis. Ruivo de má pele mete o demo no capelo. VIDE: Raros vidi breves humiles, rufosque fideles.

696. Rufum et barbatam a longe saluta. [Binder, Proverbia Germanica 561] Homem ruivo e mulher barbada, de longe os saúda. VIDE: Mulierem barbatam eminus esse salutandam.

697. Ruina maioris sit cautela minoris. [Binder, Thesaurus 2982] Que a desgraça do maior seja aviso para o menor. Ruina maiorum, cautela minorum.

698. Ruina quae de alto fit, graviori casu colliditur. [S.Ambrósio / Louis Tronson, Forma Cleri 36] A queda que vem do alto, bate com mais força. Quem muito alto vai, de muito alto cai. Quanto mais alto o coqueiro, maior é o tombo. Ruina quae de alto est, semper magna est. A queda que vem do alto é sempre grande. VIDE: Altior ascensus, gravior plerumque ruina.

699. Ruinis imminentibus musculi praemigrant. [Plínio Antigo, Naturalis Historia 8.103] Quando o barco está para afundar, os ratinhos caem fora. Os ratos são os primeiros a abandonar o navio.

700. Ruit caelum. Desabou o céu.

701. Ruit hora. O tempo voa. VIDE: Cito pede labitur aetas. Fugit hora. Fugit irreparabile tempus. Nihil est velocius annis.

702. Rumor est sermo quidam sine ullo certo auctore dispersus. [Quintiliano, Institutio Oratoria 5.3.1, adaptado] Boato é a conversa espalhada sem qualquer autor identificado.

703. Rumor iste ad aures omnium iam pervenit. [Boncompagno, Breviloquium 5.22] Esse boato já chegou aos ouvidos de todos. Já o sabem cães e gatos. Rumor iste per totam regionem percrebuit. Esse boato espalhou-se por toda a região. Rumor iste per omnes populos exiit. Esse boato já se espalhou por todos os povos.

704. Rumor publicus non omnino frustra est. [Erasmo, Adagia 4.8.34] Nenhum boato é inteiramente sem motivo. Onde há fumaça, há fogo. Perto vai o fumo da chama. Quando o povo diz, ou é, ou está para ser. Rumor publicus non omnino temere est. VIDE: Fama non temere spargitur. Quod famam obtinuit non est omnino falsum. Verum dicere Fama solet. Vulgus opinatur quod postmodum verificatur.

705. Rumor sat est velox, agitatis pervolat alis. [Ovídio, Fasti 6.527] O boato é bastante rápido, atravessa os ares batendo asas.

706. Rumores fuge. [Dionísio Catão, Disticha 1.12] Evita os boatos. Rumores hominum cures vitare molestos. [Eiselein 226] Procura evitar os boatos prejudiciais.

707. Rumpetur tensus funiculus. [Apostólio 3.93] A corda esticada se romperá. Corda puxada se quebra. Rumpetur tensus funis. [Schottus, Adagia 369] VIDE: Funem abrumpis nimium tendendo. Ne abrumpamus funem, nimium tendendo. Nimium tendendo rumpi funiculus solet. Vide ne abrumpamus, dum nimium tendimus funiculum.

708. Rumpit interdum, interdum moratur proposita hominum fortuna. [Veleio Patérculo, Historia Romana 2.110] A sorte, às vezes, destrói, às vezes retarda os projetos dos homens.

709. Rumpitur invidia quidam, carissime Iuli, quod me Roma legit. [Marcial, Epigrammata 9.97] Há um certo indivíduo, meu caro Júlio, que estoura de inveja, porque Roma lê meus poemas.

709a. Rure precor vivat, qui vivere rure peroptat. [Obras Sueltas de D.Juan de Yriarte 2.109] Faço votos que viva no campo quem no campo deseja viver. Vida de aldeia, Deus a dê a quem a deseja.

710. Rure tibi vivas dum aliis vixeris urbe. [DAPR 714] No campo viverás para ti, enquanto na cidade viverias para os outros.

711. Rursum prorsum. De um lado para o outro. Rursum versum. Rursum vorsum.

712. Rus in urbe. [Marcial, Epigrammata 12.57.21] O campo na cidade.

713. Rustica gens est optima flens et pessima gaudens. [A.Arthaber, Dizionario 726] O vilão é ótimo chorando e péssimo rindo. Zomba com o tolo em casa, zombará contigo na praça. Rustica gens est optima flens et pessima ridens. [Trench, On The Lessons in Proverbs 161] Rustica gens est optima flens sed pessima ridens; ungentem pungit, pungentem rusticus ungit. [Neander / Binder, Thesaurus 2983] O vilão é ótimo chorando, mas péssimo rindo; ele fere quem o acaricia, e acaricia quem o fere. O vilão morde a mão que o afaga e beija o pé que o esmaga. Rustica gens est optima flens, sed pessima gaudens; ungentem pungit, pungentem turpiter ungit. VIDE: Quando mulcetur villanus, peior habetur. Si mulces hominem, conatur pungere, nequam.

714. Rustica natura semper sequitur sua iura. [Eiselein 61] A natureza do vilão sempre segue sua condição. O lobo muda o pelo, mas não o vezo. O que o berço dá, só a cova tira. Rustica natura semper repetit sua iura. Rustica natura semper tenet sua iura. VIDE: Ambulet ut cancer recte, haud effeceris unquam. De flavis vetula in canos vulpecula pilos mutat, illius at mores vertere nemo videt.

715. Rustica progenies nescit habere modum. [Goldoni, Il Ventaglio 2.6; Pereira 96] O vilão não conhece limite. Ao vilão dão-lhe o pé, e toma a mão. VIDE: Si stulto clam illudas, illudet tibi palam.

716. Rustica turba suos nescit deponere mores. [Binder, Thesaurus 2984] O vilão não sabe mudar o comportamento. VIDE: Rustica natura semper sequitur sua iura.

717. Rustica veritas. [Marcial, Epigrammata 10.72.11] A rude verdade. A verdade nua e crua.

718. Rusticanum oratorem ne contempseris. [Erasmo, Adagia 2.6.45] Não desprezes o orador aldeão. Debaixo de ruim capa há um bom dizedor. As aparências enganam. VIDE: Agrestem ne contemnas oratorem. Agrestem ne contemneres rhetorem. Ne rusticanum temne, sodes, rhetorem. Ne tenues fastidiamus. Philosophantem rhetorem intellegunt pauci, loquentem rusticum multi. Rusticum ne contempseris rhetorem. Rusticum ne despice oratorem. Rusticum noli rhetorem contemnere. Saepe sub palliolo sordido latet sapientia.

719. Rusticatio de ligno ostendit fructum illius. [Vulgata, Eclesiástico 27.7] O cuidado que se tem da árvore se dá a conhecer no fruto.

720. Rusticitati parcendum. [Binder, Thesaurus 2985] Deve-se desculpar a rusticidade.

721. Rusticum beneficare, et laterem lavare idem est. [DAPR 374] Fazer bem ao vilão e lavar o tijolo é a mesma coisa. Fazer bem a vilão ruim é deitar água em cesto roto. Não deites pérolas a porcos. Rusticum benefacere, et laterem lavare idem est. VIDE: Inepta est largitio, quae indignis accidit. Malo si quid benefacias, id beneficium interit. Noli mittere margaritas ante porcos.

722. Rusticum iuvenem! Praematura severitas non est frugalitas, sed tristitia: quid tu senex facies? [Sêneca Retórico, Controversiae 2.10] Jovem tolo! A seriedade prematura não é austeridade, mas tristeza: que farás, quando fores velho?

723. Rusticum ne contempseris rhetorem. [Schottus, Adagia 4] Não desprezes o orador aldeão. Debaixo de ruim capa há um bom dizedor. As aparências enganam. Rusticum noli rhetorem contemnere. [Schottus, Adagia 177] Rusticum ne despice oratorem. [Albertatius 1212] VIDE: Agrestem ne contemnas oratorem. Agrestem ne contemneres rhetorem. Ne rusticanum temne, sodes, rhetorem. Ne tenues fastidiamus. Philosophantem rhetorem intellegunt pauci, loquentem rusticum multi. Rusticanum oratorem ne contempseris.

724. Rusticus, dum rogatur, intumescit ei venter. [Bebel, Adagia Germanica] O vilão, quando é solicitado, a barriga lhe incha. Ao ruim, quanto mais se lhe rogam, mais se estende. Rusticus inflatur nimium, si saepe rogatur. [Binder, Thesaurus 2987] Rusticus oratus cristam sublimat in auras. [Julius Zacher, Deutschen Sprichwörtersammlungen 26] O vilão solicitado levanta a crista para o céu. VIDE: Gaudet stultus dum laudatur. Rusticus, quanto plus rogatur, tanto magis inflatur. Vilicus ingratus elatus fit rogitatus.

725. Rusticus est vere qui turpia dicit de muliere. [Rezende 5963] É verdadeiramente grosseiro quem diz coisas feias a respeito de uma mulher.

726. Rusticus exspectat dum defluat amnis; at ille labitur et labetur in omne volubilis aevum. [Horácio, Epistulae 1.2.42] O tolo espera que o rio acabe de correr; mas este corre e continuará correndo por toda a eternidade.

727. Rusticus iratus sibi affert incommoda. [Pereira 121] O vilão irado só atrai a si prejuízos. Ira de vilão, perda de sua casa.

728. Rusticus, quanto plus rogatur, tanto magis inflatur. [Bebel, Adagia Germanica / DAPR 584] Ao homem rude, quanto mais lhe rogam, mais se infla. Ao ruim, quanto mais se lhe rogam, mais se estende. Rusticus inflatur, si multum et saepe rogatur. Rusticus inflatur nimium, si saepe rogatur. [Gaal 166] VIDE: Gaudet stultus dum laudatur. Pravo animo qui sunt, deteriores fiunt rogati. Qui malevolo sunt animo, deteriores fiunt rogati. Quo vilem magis ipse rogas, magis ille superbit. Rusticus, dum rogatur, intumescit ei venter.

729. Rutilans rosa sine spina. [Inscrição em moeda inglesa] É uma rosa vermelha sem espinho. VIDE: Rosa sine spina.

Ao Topo