PROVÉRBIOS LATINOS
Introdução
A  B  C  D  E  F  G  H  I  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V
Home

N

Nanus cum sis, cede.
Contra a força não há resistência.
Might is above right.
La raison du plus fort est toujours la meilleure.
No hay tal razón como la del bastón.
Kiu forton ne havas, ĉiam malpravas.
Kontraŭ forta mano la leĝo estas vana.

Nascentes morimur, finisque ab origine pendet.
Ao nascermos, começamos a morrer.
Our lives are but our marches to the grave.
Nous mourons tous les jours.
Al nacer, empezamos a morir.
Dalle fasce si cominca a morir quando si nasce.

Nascimur in lacrimis; lacrimabile ducimus aevum; clauditur in lacrimis ultima nostra dies.
Nascemos em lágrimas; levamos uma vida chorosa; encerra-se em lágrimas nosso último dia.
We are born crying, live complaining, and die disappointed.
Chacun naquît en pleurant, et aucuns meurent en riant.
Cada qual nace llorando, y algunos mueren riendo.
Tutti si nasce piangendo e nessuno muore ridendo.

Nati prudentes sunt, qui novere parentes.
Meninos ajuizados são os que conhecem seus pais.
'Tis a wise child, that knows his own father.
L'enfant est sage, qui son père connaît.
El hijo sabe, que conoce a su padre.
Quello è un fanciullo accorto che conosce il padre suo.

Natura diverso gaudet.
A variedade deleita.
Variety is the mother of enjoyment.
Everything new is fine.
Diversité réjouit.
Au nouveau tout est beau.
Todo lo nuevo agrada.
No ha de ser amenes toda la misa.
Di novello tutto è bello.
Ĉion novan oni ŝatas, malnovan oni forbatas.

Natura plus trahit quam septem boves. / Natura plus trahit septem bobus.
Mais puxa moça que corda.
Mais tiram tetas que calabre de nau.
Nature draws more than ten oxen.
Plus tire nature que cent chevaux.
Nature peut tout et fait tout.
Más tira moza que soga.
Natura tira più che cento cavalli.
Pli tiras virina haro, ol ĉevala paro.
Virina rideto pli kaptas ol reto.

Natura rerum humana arte non vincitur.
A natureza suplanta a educação.
Nature passes nurture.
Mieux vaut nature que nourriture.
Más vale puñada de natural que almorzada de ciencia.
Nutritura passa natura.

Naturam expellas furca, tamen ipsa recurret. / Naturae sequitur semina quisque suae.
Correm os rios para o mar, e cada qual para o seu natural.
Cada qual segue seu natural.
Though you cast out nature with a fork, it will still return.
Chassez le naturel, il revient au galop.
El agua sale de la mar, y a la mar va a parar.
Tutti i fiumi vanno al mare.

Navigandum est pro ventorum flatibus.
Conforme o vento, a vela.
As the wind blows, you must set your sail.
Selon le vent, la voile.
Según es el viento, tal es el tiento.
Irse uno con el viento que corre.
Bisogna navigare il vento.

Navita de ventis, de tauris narrat arator.
Cada um fala do que trata.

Ne de inimico reconciliato simus securi.
Amigo reconciliado, inimigo dobrado.
Amigo anojado, inimigo dobrado.
Reconcilied friend is a double enemy.
Amitié rompue n'est jamais bien soudée.
 Ne te fie jamais à l'ami reconcilié.
Amigo reconciliado, enemigo doblado.
Amico riconciliato, nemico doppio.
Amicizia riconciliata è uma piaga mal saldata.
Ne fidu amikon, kiu havas jam flikon.

Ne Iuppiter quidem omnibus placet.
Ainda está para nascer o que agrada a todos.
Não se pode agradar a gregos e troianos.
It is hard to please all parties.
Not God above gets all men's love.
On ne peut pas contenter tout le monde et son père.
Ankoraŭ neniu plaĉis al ĉiu.

Ne moveant animos frivola verba tuos.
A palavras loucas, orelhas moucas.
For mad words deaf ears.
À paroles lourdes, oreilles sourdes.
À sotte demande, point de réponse.
A palabras locas, orejas sordas.
No toda pregunta merece respuesta.
A parole lorde, orecchie sorde.
A domande inutili risposte futili.
Por parolo delira ne ekzistas rediro.

Ne patri, nato et fratribus rixantibus obstes.
Entre pai e irmãos não metas as mãos.
Don't interfere in family quarrels.
Entre l'arbre et l'écorce ne mettez pas le doigt.
Kiam fratoj batalas, fremdulo ne eniĝu.

Ne pennas nido maiores extendas.
Não estendas as pernas além do cobertor.

Ne quaere mollia, ne tibi contingant dura.
A bom bocado, bom grito.

Ne quid exspectes amico, quod tute agere possis.
Quem quer, vai, quem não quer, manda.
For that you can do yourself, rely not on another.
De ce que tu pourras faire, n'attends jamais d'autrui.
A lo que puedes solo, no esperes a outro.
Quel che tu stesso puoi dire e fare, che altri il faccia mais non aspettare.

Ne quid nimis.
Toda sobra é demasia.
Neither too much, nor too little.
La vertu gît au milieu.
De superfluo malboniĝas la ĝuo.

Ne restim memora apud ipsum reste neccatum.
Não fales em corda em casa de enforcado.
Em casa de enforcado não se nomeia o baraço.
Name not a rope in the house of a man that was hanged himself.
Il ne faut pas parler de corde dans la maison d'un pendu.
No se debe mentar la soga en casa del ahorcado.
Non nominar la fune in casa dell’impiccato.
En dom’ de pendigito pri ŝnuro ne parolu.

Ne subeat pondus iumentum viribus impar.
Grande carga e fraca besta, dizem os corvos: nossa é esta.
Ĉio supermezura estas terura.

Ne sutor supra crepidam. / Ne sutor ultra crepidam.
Não suba o sapateiro além da chinela.
Let not the shoemaker go beyond his last.
Cordonnier, borne-toi à la chaussure.
Zapatero, a tus zapatos, y déjate de otros tratos.
Ciabattino, parla sol del tuo mestiere.
Ĉiu klopodu nur en sia metio, tiam al la urbo mankos nenio.
Restu, tajloro, ĉe via laboro.

Nec Hercules quidem adversus duos.
Contra dois, nem Hércules.
Let Hercules himself do what he may.
Contre deux Hercule ne peut.
Dos a uno, tornarme he grullo.
Contro due non la potrebbe Orlando.
Du kontraǔ unu prezentas armeon.

Nec minor est virtus, quam quaerere, parta tueri.
É virtude o trabalhar, como também o guardar.
In fair weather prepare for foul.
Il faut toujours garder une poire pour la soif.

Nec puero gladium.
Ao menino não dês a espada.
Take away the sword to a child.
À l'enfant, au fol, au vilain, ôte le couteau de la main.
No se debe poner la espada en manos del desesperado.
Non mettere il rassoio in mano de un pazzo.

Nec sat rationis in armis.
Não há homem cordo a cavalo.
Onde força há, direito se perde.
Kie regas la forto, tie rajto silentas.

Nec semper lilia florent.
Nem todo dia é dia santo.
Every day is not Sunday.
Il n'est pas tous les jours fête.
Ne ĉiam estas sankta Johano.

Nec vis herculea fatum evitabit acerbum.
Quem nasceu para a forca não morre afogado.
He that is born to be hanged, shall never be drowned.
On ne peut noyer celui qui doit être pendu.
El que há de morir ahorcado no se anegará en el mar.
Chi há de morrire di forca può ballare sul fiume.
Se decidos la sorto, helpos nenia forto.
Pendonto ne dronos.

Necessitas caret lege. / Necessitas non habet legem.
A necessidade não tem lei.
Necessity has no law.
Nécessité n'a point de loi.
La necessidad carece de ley.
Necessità non ha legge.
Kiu tro bezonas, tiu leĝon ne konas.
Bezono estas plej forta ordono.

Necessitas magistra.
Não há melhor mestra que a necessidade e a pobreza.
Necessity is the mother of invention.
Nécessité est mère de l'industrie.
Mizero havas talentan kapon.
Mizero instruas.

Neglectis urenda filix innascitur agris.
Em campo abandonado nasce má erva.
Sow thin, shear thin.
Qui peu sème, peu recueille.
Quien mal siembra, mal coge.
Chi mal semina, mal raccoglie.
Kia la semo, tia la rikolto.

Negotia pluribus commissa segnius expediuntur.
Muitos concertadores desconcertam a noiva.
Muitos padeiros não fazem bom pão.
Asno de muitos, lobos o comem.
Too many cooks spoil the broth.
Trop de cuisiniers gâtent le potage.
Muchos componedores descomponen la novia.
I troppi cuochi guastano la cucina.
Tro da kuiristoj kaĉon difektas.
Azenon komunan oni batas plej multe.

Nemini, dum vivit, dicere licet: hoc non patiar.
Ninguém diga: desta água não beberei.
Let none say, I will not drink of this water.
Il ne faut pas dire: Fontaine, je ne boirai pas de ton eau.
Nadie diga: De esta agua no beberé.
Ninguno puede decir: De esta agua no beberé.
Non serve dire: Di tal acqua non beverò.
Pri nenio oni povas ĵuri.

Nemo ab alio contemnitur, nisi a se ante contemptus.
Quem se faz de ovelha, o lobo o come.
If men become sheep, the wolf will devour them.
Qui se fait brebis, le loup le mange.
Harte oveja, y te comerán los lobos.
Chi peccora si fa, lupo le mangia.
Se vi faros vin ŝafo, la lupoj vin manĝos
Se vi faros vin ŝafo, lupoj ne mankos.

Nemo accepta beneficia calendario inscribit.
As ofensas se escrevem no mármore, e os benefícios, na areia.
An injury graves itself in metal, but a benefit writes itself in water.
Les offenses s'écrivent sur l'acier, les bienfaits sur le sable.
Las ofensas se escriben en el mármol, los beneficios sobre la arena.
Le offese si scrivono nel marmo, i benefici tosto si dimenticano.
Oni bonon forgesas, malbonon memoras.
Malbonon oni memori ne ĉesas, bonon oni baldaŭ forgesas.

Nemo ante mortem beatus.
Enquanto não acabes, não te gabes.
Não louves até que proves.
No man can be called happy before his death.
Qui n'est pas mort, on ne sait de quel mort il mourra.
Nadie se alabe hasta que acabe.
Avanti la morte non lice chiamar alcun felice.
Antaǔ vespero ne estu fiera.

Nemo claudicat alieno ex dolore.
Mal alheio pesa como um cabelo.
Cuidados alheios matam o asno.
Pimenta nos olhos dos outros é refresco.
Mal d'autrui n'est qu'un songe.
It is easy to hear the misfortunes of others.
Cuidados ajenos matan al asno.
Llaga ajena no da pena.
Nessuno zoppica per il dolore altrui.
Dal mal d’altri l’uomo guarisce, e dal proprio muore.
Najbaro ne ĝemas, kiam boto nin premas.
De fremda dento ni doloron ne sentas.

Nemo consilio obligatur.
Quem aconselha não obriga.
Ekzemplo proponas, sed ne ordonas.

Nemo cum sarcinis enatat.
Ninguém pode assobiar e chupar cana.
Per unu ŝtono oni du ĵetojn ne faras.

Nemo dat quod non habet.
Ninguém perde o que não tem.
Where nothing is, nothing can be had.
Nul ne peut donner ce qu'il n'a pas.
Nadie puede dar lo que no tiene.
Nessun può dare quel che non ha.
De nehavanto eĉ reĝo nenion ricevos.

Nemo debet esse iudex in propria causa.
Não se pode ser juiz em causa própria.
No man ought to be judge in his own cause.
On ne peut être à la fois juge et partie.
Pri propra afero neniu juĝas libere.

Nemo est infelicitati propinquior, quam (nimis) felix.
A maior ventura é a menos segura.
Fortune is variant.
Il n'y a chance qui ne rechange.

Nemo hominum quavis sapiens reperitur in hora.
Ninguém é sábio o tempo todo.
No one is fool always, every one sometimes.
Il n'est si sage, qui ne folie quelquefois.
Nadie es sabio en todas ocasiones.
Niuno è savio d’ogni tempo.
Neniu sanktulo estas sen makulo.

Nemo magister natus. / Nemo nascitur sapiens.
Ninguém nasce ensinado.
None is born a master.
En apprenant on devient maître.
Nadie nace maestro.
Nessuno nasce maestro.

Nemo mortalium omnibus horis sapit.
Ninguém é sábio em todas as ocasiões.
No man is wise at all times.
Il n'y a si sage qui parfois ne rage.
Saĝulo scias ion, sed neniu scias ĉion.

Nemo nupsit inops, dives nec mortuus ullus.
Não há casamento pobre, nem mortalha rica.

Nemo omnibus placet.
Nenhuma Maria agrada a todos Manéis.
He that all men will please, shall never find ease.
C'est chose ardue et trop profonde, que d'agréer tout le monde.
El sañudo este don no puede tener, que a Dios y a los hombres quiera complacer.
Nessuno può piacere a tutti.
Ankoraŭ neniu plaĉis al ĉiu.

Nemo propheta acceptus est in patria sua.
Ninguém é profeta em sua terra.
Santo de casa não faz milagre.
No man is a prophet in his own country.
Nul n'est prophète en son pays.
Neniu estas profeto en sia urbeto.

Nemo scit ubi calceus urat, nisi qui eum portat.
Cada um sabe onde o sapato lhe aperta.
None knows where the shoe wrings so well, as he that wears it.
Chacun sait le mieux où son soulier le blesse.
Cada uno sabe donde le aprieta el zapato.
Dove stringe la scarpa, no lo sa altro che chi l’ha in piedi.
Najbaro ne ĝemas, kiam boto min premas.

Nemo simul dominis par est servire duobus. / Nemo potest duobus dominis servire.
Ninguém pode servir bem a dois senhores.
No man can serve two masters.
Personne ne peut servir deux maîtres à la fois.
Ninguno puede servir a dos señores.
Niuno può servire a due padroni.
Al du sinjoroj samtempe oni servi ne povas.

Nemo sua sorte contentus.
Ninguém está contente com sua sorte.
None is satisfied with his fortune.
De sa fortune nul n'est content.
Nadie está contento con su suerte.
Non è un per cento di sua sorte contento.
Ju pli oni posedas, des pli oni avidas.

Nendo et texendo, vitam sibi femina quaerat.
A fiar e a coser ganha sua vida a mulher.

Neque aqua aquae similius est.
Cara de um, focinho do outro.
Looking as like as one pea does like another.
Se ressembler comme deux gouttes d’eau.
Parecerse como dos gotas de agua.
Somigliarsi come due gocciole d’acqua.

Neque carnem neque piscem esse.
Não ser nem carne, nem peixe.
To be neither fish, nor flesh, nor fowl.
N'être ni chair ni poisson.
Ĝi estas nek viando, nek fiŝo.

Neque laus in copia, neque culpa in penuria consistit. / Neque laus in copia, neque culpa in inopia.
Pobreza não é vergonha.
Poverty is not a crime nor a credit.
Pauvreté n'est pas vice.
Pobreza no es vileza.
Povertà non è vizio.
Malriĉeco ne estas malvirto.
Manko de oro ne estas malhonoro.

Neque nullis sis amicus, neque multis.
Amigos, nem muitos, nem nenhum.

Nequicquam sapit, qui sibi non sapit.
Quem para si não sabe, nada sabe.
Em vão sabe quem para si não sabe.

Nequitia ipsa sui poena est.
O castigo do vício é o próprio vício.

Nervi bellorum pecunia.
O dinheiro é o nervo da guerra.
Money is the sinews of war.
L'argent est le nerf de la guerre.
El dinero es el nervio de la guerra.
Il denaro è il nervo della guerra.
Mono estas la nervo de la milito.

Nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua.
Não saiba a tua mão esquerda o que faz a direita.
Let not your left hand know what your right hand does.
Il ne faut pas que la main gauche sache ce que fait la main droite.
Que tu mano izquierda no sepa lo que hace tu mano derecha.
Quando fai elemosina, non sappia la tua mano sinistra quello che fa la destra.
Via dekstra mano ne sciu, kion faras la maldekstra.

Nescis quid serus vesper vehat.
Ninguém sabe do porvir.

Nescit vox missa reverti.
Palavra e pedra solta, atrás não volta.
A word spoken is an arrow let fly.
A word once out flies everywhere.
Parole, une fois volée, ne peut plus être rappelée.
Palabra y piedra suelta no tiene vuelta.
Palabra que se escapó a la boca no volvió.
Parola detta e sasso tirato non fu più suo.
Alla parola detta non puoi dire “aspetta”.
Kio el la dentoj elsaltas, en la lipoj ne haltas.

Nidus testatur ibi qualis avis dominatur.
A pequeno passarinho, pequeno ninho.
A little bird wants but a little nest.
Tel oiseau, tel nid.
A chico pajarillo, chico nidillo.
Quale l’uccello, tale il nido.

Al malgranda birdo malgranda nesto.

Nihil agendo, homines male agere discunt.
Não fazer é fazer mal.
By doing nothing we learn to do ill.
An idle brain is the devil's shop.
Qui ne fait rien, fait mal.
Muchos males engendra la ociosidad.
Un hombre ocioso es la almohada del diablo.
Niente facendo, s’impara a far male.

Nihil conatur unquam, cuncta qui timet.
Quem tem medo, não mama em onça.
He that's afraid of wounds, must not come nigh a battle.
Il ne faut pas allez à la guerre, qui craint les horions.
Quien no quiere ver lástimas, no vaya a la guerra.
Chi ha paura non vada a la guerra.
Kuraĝo ĉion atingas.
Kiu ne riskas, tiu ne gajnas.

Nihil consciri sibi, nulla pallescere culpa.
Não o faças, e não o temas.

Nihil eripit fortuna, nisi quod dedit.
A fortuna não tira senão o que nos tenha dado.
Fortune can take nothing from us, but what she gave us.
La fortune ne peut nous ôter, que ce qu'elle nous a donné.
No puede la fortuna quitar lo que no dio.
La fortuna non può ci togliere se non quello che ci ha dato.

Nihil est ab omni parte beatum.
Nesta vida não há felicidade completa.
Every rose has a thorn.
Il n'y a pas de rose sans épines.

Nihil est, quod Deus efficere non possit.
Deus tudo pode.
A Deus nada é impossível.
God does what he will.
Dieu peut tout.
Más puede Dios que el diablo.
Dio può tutto.

Nihil impossibile.
Impossível é desculpa de mau pagador.
O bom coração quebranta má ventura.
Nothing is impossible to a willing heart.
A coeur vaillant rien d’impossible.
Buen corazón quebranta mala ventura.
Cuor forte rompe cattiva sorte.
Al kuraĝa koro ne ekzistas “neeble”.

Nihil inultum remanebit.
Não há prazo que não se acabe, nem dívida que não se pague.
Every sin brings its punishment with it.
Personne ne demeure impuni à la fin
No hay plazo que no se cumpla, ni deuda que no se pague.
Ogni fallo aspetta il suo laccio.

Nihil iuvat amisso claudere saepes grege.
Casa roubada, trancas à porta.
It is too late to shut the stable door after the horse has bolted.
Quand la jument est sortie, il n’est plus temps de fermer l’étable.
Il est trop tard de fermer l'écurie quand le cheval s’est sauvé.
Después de la casa robada, la puerta atrancada.
Tardi si vien con l’acqua, quando la casa è ursa.

Nihil iuvat errores, mersa iam puppe, fateri.
Depois de fugir o coelho, toma o vilão o conselho.
It is too late to shut the stable-door when the steed is stolen.
Plus le temps de fermer l'écurie quand le cheval en est sorti.

Nihil lucri cepit, qui nulla pericla subivit.
Quem não se aventura não passa o mar.
Quem não arrisca não petisca.
Nothing ventured, nothing gained.
Qui ne risque rien n'a rien.
Quien no arrisca, no aprisca.
Quien no arriesga, no pesca.
Chi non s’arrischia, non acquista.

Kiu ne riskas, tiu ne gajnas.

Nihil melius mulier bona.
Mulher boa é prata que soa.
A good wife and health are a man's best wealth.
Femme bonne vaut une couronne.

Nihil mendicatis sociorum dulcius offis.
Pão do vizinho tira o fastio.
The best wine is that a body drinks of another man's cost.
À la table d'autrui on mange de meilleur appétit.

Nihil prodest, quod non laedere possit idem.
Não há coisa tão proveitosa, que não possa ser danosa.

Nihil satis est, quia tantia, quanti habeas, sis.
Tanto tens, tanto vales.

Nihil sine Deo.
O pouco com Deus é muito, o muito com Deus é nada.
God oft has a great share in a little house.
En petite maison, la part de Dieu est grande.

Nihil sub sole novum.
Não há nada de novo sob o sol.
There is no new thing under the sun.
Rien de nouveau sous le soleil.
Nada hay nuevo bajo el sol.
Nulla è nuovo sotto la cappa del sole.
Nenio nova sub la suno.

Nihil superbius paupere, dum surgit in altum.
Quando o vilão vai de mulo, não conhece Deus nem o mundo.
Quem nunca comeu melado, quando come, se lambuza.
No pride like that of an enriched beggar.
Il n'est orgueil que de pauvre enrichi.
Cuando el villano está en el mulo, no conoce a Dios, ni al mundo.
Non è superbia alla superbia uguale d’uomo basso e vil che in alto sale.
Se malriĉulo sukcesas, li ĉiujn forgesas.
Sklavo kun forta mano estas plej granda tirano.

Nihil timet adversi, quem servat rector Olympi.
Guardado é o que Deus guarda.

Nihil vento, sorte, femina infidius.
Mulher, vento e ventura são de pouca dura.
Mulher, vento e ventura, asinha se muda.
Women, wind and fortune are ever changing.
Temps, vent, femmes et fortune se changent comme la lune.
Femme varie comme la lune, aujourd'hui claire, demain brune.
Mujer, viento y ventura, presto se mudan.
Donna e luna, oggi serena e domani bruma.
Donne, vento e fortuna mutano spesso come la luna.
Feliĉo hodiaŭ karesas, morgaŭ forgesas.

Nihil violentius igne et aqua.
O fogo e a água são maus amos e bons criados.
Fire and water are good servants, but bad masters.
Le feu et l'eau sont bons serviteurs, mais mauvais maîtres.
El agua y el fuego son buenos servidores, pero malos amos.
L’acqua e il fuoco son buoni servitori, ma cattivi padroni.
Akvo kaj fajro estas bonaj servistoj, sed malbonaj mastroj.

Nimia familiaritas contemptum parit.
Muita conversação é causa de menosprezo.
Familiarity breeds contempt.
Familiarité engendre mépris.
La mucha conversación es causa de menosprecio.
Confidencia quita reverencia.
Confidenza toglia riverenza.

Nimio celerius venit, quod molestum est, quam id quod cupide petas. / Nimio celerius veniet quod noles quam illud, quod cupide petas.
O bem soa, e o mal voa.
Notícia ruim corre depressa.
Ill news travels fast.
Les mauvaises nouvelles ont des ailes.
El bien suena y el mal vuela.
Le cattive nuove volano.
Bona famo sin trenas testude, malbona kuras rapide.

Nisi quis dives fuerit, nunquam creditur prudens.
Quem não tem dinheiro, não tem graça.
The poor man's wisdom is as useless as a palace in a wilderness.
Le mérite est un sot, si l'argent ne l'escorte.
Quien no aprieta en vallejo, no aprieta en consejo.
A veste logorata poca fede vien prestata.
Sako ne sonas, amiko ne konas.

Nitimur in vetitum semper, cupimusque negata.
A fruta proibida é a mais apetecida.
Forbidden fruit is sweet.
Stolen fruit is sweet.
Les fruits défendus sont les plus doux.
Chose défendue, chose désirée.
Pain dérobé réveille l’appétit.
Un plaisir en cachette vaut celui qui s'achète.
Cose vietate più desiderate.
Frutto proibito, più saporito.
Frukto malpermesita estas plej bongusta.

Nobile vindictae genus, ignoscere.
Perdoar as injúrias é a mais nobre vingança.
Entre as virtudes é mais de louvar sofrer injúrias e depois perdoar.
Pardon is the most glorious revenge.
Pardonner les injures, c'est la plus noble vengeance.
Entre las virtudes es más de alabar sufrir injurias y después perdonar.
Il perdono è la più bella vendetta.
Pardonemeco superas justecon.

Nobilis est ille, quem nobilitant bene villae.
Fidalgo sem dinheiro, castelo sem ameias.
A lord without riches is a soldier without arms.
Un homme sans argent est un loup sans dents.
Nobilità poco si prezza, se vi manca la ricchezza.

Nobilis est ille, quem nobilitat sua virtus.
Da virtude vem a nobreza.
Nobility is the one only virtue.
Noblesse vient de vertu.
Hidalgo honrado, antes roto que remendado.
Dalla virtù la nobilità procede.
Pli bona estas virto sen oro, ol oro sen honoro.

Nobilis, ut vitet probrum, dat pectora ferro.
Homem honrado, antes morto que injuriado.

Nocte latent mendae, vitioque ignoscitur omni.
De noite, à candeia, parece bonita a feia .
When candles are out, all women are fair.
In dark all cats are grey.
À la chandelle la chèvre semble demoiselle.

Noctua volat.
A sorte nos sorri.

Noctuae pullus suus pulcherrimus.
Coruja não acha o filho feio.
The owl thinks all her young ones beauties.
Chacun trouve beaux ceux qu'il aime.
Dijo el escarabajo a sus hijos: venid acá, mis flores.
All’orsa paion belli i suoi orsacchini.
Belecon taksas ne okulo, sed koro.
Eĉ monstron admiras, kiu ame deliras.

Noctuas Athenas afferre. / Noctuas Athenas portare. / Noctuas Athenas mittere.
Vender mel ao colmeiro.
Levar ferro a Biscaia.
To carry coals to Newcastle.
Montrer le soleil avec un flambeau.
Vender miel al colmenero.
Portare nottole ad Atene.

Nocumentum, documentum.
O que prejudica, ensina.
Adversity is the school of wisdom.
Dommage rend sage.
Potros cayendo y mozosperdiendo van asessando.
Danno fa far senno.
Eĉ malsaĝulon sperto instruos.

Nolente Deo, effundentur inaniter preces.
Quando Deus não quer, santos não rogam.
Saint cannot what God will not do.
Quand Dieu ne veut, le saint ne peut.
Cuando Dios no quiere, los santos no pueden.
Quando Dio non vuole, i santi non possono.
Kion Dio ne donis, perforte ne postulu.

Noli equi dentes inspicere donati.
A cavalo dado não se olha o dente.
Look not a gift horse in the mouth.
À cheval donné on ne regarde pas à la dent.
A caballo regalado no le mires el diente.
A caval donato non si guarda la boca.
Al ĉevalo donacita oni buŝon ne esploras.

Noli obductam refricare cicatricem.
Águas passadas não movem moinhos.
Water run by will not turn the mill.
Le moulin ne meut pas avec l’eau coulée en bas.
Agua pasada no muele molino.
Acqua passata non macina più.
Kio pasis, ne revenos.

Noli peccare, Deus videt.
Deus vê o que o diabo esconde.
God is were He was.
Dieu voit tout.
Dios no come ni bebe, mas juzga lo que ve.
Non peccare, Dio ti vede.
Ne peku, ĉar Dio vin vidas.

Noli proicere margaritas ante porcos.
Não deites pérolas a porcos.
Neither cast your pearls before swine.
Ne donnez pas vos perles aux pourceaux.
Ne donnez pas de la confiture aux cochons.

No arrojéis perlas delante de los puercos.
Non gettare le vostre perle dinanzi al porci.
Ne ĵetu perlojn antaŭ la porkojn.

Nolo propinquorum rationes, debita nolo tractare absentum: sic erit alma quies.
Renego de contas com parentes e de dívidas com ausentes.

Nolo, nolo, sed nolendo dico volo.
Não quero, não quero, meta-me aqui neste capelo.

Non apud aram consultandum.
Antes que cases, vê o que fazes.

Non avaro divitiae, sed divitiis avarus servit.
O avarento é o guardião de sua fortuna.
The rich are rather possessed by their money than possessors.
L’avare ne possède pas son or: c’est son or qui le possède.
El dinero de unos es señor y de otros siervo.
L’avaro non possiede l’oro, ma è posseduto dall’oro.
Mono posedas avarulo, ne avarulo monon.

Non bene conveniunt, nec in una sede morantur maiestas et amor.
Honra e proveito não cabem num saco.

Non bene cum sociis regna Venusque manent.
Amor e senhoria não querem companhia.
Amar e reinar, nunca dois a par.
Love and lordship like no fellowship.
Amour et seigneurerie ne vont pas de compagnie.

Non bene imperat, nisi qui paruerit imperio.
Não sabe mandar quem nunca soube obedecer.
He that cannot obey, cannot command.
Il faut apprendre à obéir pour savoir commander.
Para saber mandar es preciso saber obedecer.
Chi servito non ha comandar non sa.

Non bene inaequales veniunt ad aratra iuvenci.
Cada qual com seu igual.
Every cat to her kind.
Every Jack has his Jill.
N'attèle pas ensemble l'âne et le cheval.

Non bene pro toto libertas venditur auro.
Arrenego de grilhões, ainda que sejam de ouro.
Magro, mas sem coleira.
Lean liberty is better than fat slavery.
Il vaut mieux être oiseau de bois que de cage.

Non bis in idem.
Um pecado, uma penitência.
Like fault, like punishment.
On ne doit pas avoir d'un péché deux pénitences.

Non bove mactato caelestia numina gaudent, sed quae prestanda est sine teste fides.
Corazones come Dios.

Non caedit semper, durum quicumque minatur.
Quem ameaça e não dá, medo há.
There are more men threatened than stricken.
Tel menace, qui tremble.
Quien amaga y no da, miedo há.
Tal minaccia, che vive con paura.

Non capiunt lepores tympana rauca leves.
Não se caçam lebres tocando tambor.
To catch a hare with a tabaret.
On ne prend pas le lièvre au tambourin.
No se cazan liebres al son del tambor.
La lepre mal si piglia al suon di tamburo.

Non capiunt ullos hostilia pectora somnos.
Quem tem inimigos não dorme.

Non coalescit planta, quae saepe transfertur.
Planta muitas vezes transposta não medra, nem cresce.
Remove an old tree, and it will wither to death.
On ne voit pas croître un arbre, qui change souvent de place.
Planta muchas veces transpuesta ni crece ni medra.
Albero spesso trapiantato mai di frutti è caricato.
Kiu konstante lokon ŝanĝas, neniam sin aranĝas.

Non coquus semper, cui longus culter adhaeret.
O hábito não faz o monge.
All are not merry that dance lightly.
Ceux qui portent des longs couteaux ne sont pas tous queux, ni bourreaux.
No todos los que llevan largos cuchillos son verdugos.
Ognum c’he gran coltello, non è boia.
Kapuĉo monakon ne faras.

Non cuivis homini contingit adire Corinthum.
Nem todos têm condições de ir a Corinto.
It is not given to every man to go to Corinth.
Il n'est pas donné à tout le monde d'aller à Corinthe.
Ne povas ĉiu homo esti pap’ en Romo.

Non curat numerum lupus.
Do contado come o lobo.
The wolf eats often of the sheep that have been told.
Brebis comptées le loup les mange.
De lo contado come el lobo.
Pecore contate, il lupo se le mangia.
Kontraǔ lupo ne helpas kalkulo.
Ŝafo kalkulita ne estas savita.

Non enim vir piger implet domum.
Preguiça é a chave da pobreza.
Idleness is the key of beggary.
Pauvreté est compagne de paresse.
Le paresseux est frère du mendiant.
Pereza, llave de pobreza.
La pigrizia è la chiave della povertà.

Non est ad astra mollis e terris via.
Nenhum caminho de rosas conduz à glória.
There is no going to heaven in a sedan.
La croix est l'échelle des cieux.
No es blando el camino del cielo.
In paradiso no ci va la carrozza.
Post sufero venas prospero.

Non est aurum omne, quod radiat. / Non est aurum totum, quod lucet ut aurum. / Non omne id quod fulget, aurum est. / Non omne quod nitet aurum est.
Nem tudo que brilha é ouro.
Nem tudo o que luz, é ouro.
All that glitters is not gold.
All is not gold that glitters.
Tout ce qui brille n'est pas or.
No es oro todo que reluce, ni harina todo que blanquea.
Non è tutt’oro quel che riluce, non tutto che ciondola cade.
Ne ĉio brilanta estas diamanto.

Non est de sacco tanta farina tuo.
Não metas o nariz onde não és chamado.
Não metas foice em seara alheia.
It is not flour from your mill.
Ce n'est pas de la farine de ton sac.
Esto es farina de otro costal.
Questa non è farina del tuo sacco.
Ne ŝovu la nazon en fremdan vazon.

Non est omnium rerum reddenda ratio.
A pergunta tola não dês resposta.
Every question requires not an answer.
Toute demande ne mérite réponse.
No toda pregunta merece respuesta.
Ogni parola non vuoi risposta.
Ne ĉiu demando meritas respondon.

Non est venator, quivis per cornua flator.
Nem todos que vão ao estudo são letrados.
All are not hunters, that blow the horn.
Ne sont pas tous chasseurs, qui sonnent du cor.
Tous ne sont pas saints qui vont à l’église.
No todos los que estudian son letrados, ni todos los que van a la guerra son soldados.
Non tutti sono cacciatori, quelli che suonano il corno.

Non ex quovis ligno fit Mercurius. / Non ex quovis trunco fit Mercurius.
Mercúrio não se faz de todo pau.
Nem todo pau dá esteio.
Every reed will not make a pipe.
Tout bois n'est pas bon à faire flèche.
No de toda madera pueden hacerse santos.
Non d’ogni legno si può fare un santo.
Ne el ĉiu ligno oni faras violonon.

Non facile esuriens posita retinebere mensa.
A ocasião faz o ladrão.
Opportunity makes the thief.
L'occasion fait le larron.

Non facit ad nostros talis medicina dolores.
Mal alheio não cura minha dor.

Non fuit in solo Roma peracta die.
Roma não se fez num dia.
Rome was not built in a day.
Rone ne s'est pas faite en un jour.
No se ganó Zamora en uma hora.
Roma non fu fata in un giorno.
Ne en unu tago elkreskis Kartago.

Non habet anguillam, per caudam qui tenet illam.
Quem segura enguia pelo rabo e mulher pela palavra, nada segura.
There's as much hold of his word, as of a wet eel by the tail.
Qui tient l'anguille par la queue, il ne l'a pas.
Quien prende la anguilla por la cola, bien puede decir que no tiene nada.
Chi piglia l’anguilla per la coda, può dire di non tener nulla.

Non habet eventus sordida praeda bonos.
A água dá, a água leva.
Ill goten, ill spent.
Come with the wind, go with the water.
Bien mal acquis ne profite jamais.
Ce qui vient du diable retourne au diable.
Akiro kaj perdo rajdas duope.

Non habet unde suum paupertas pascat amorem.
Amor sem dinheiro não é bom companheiro.
When poverty enters the door, love flies out at the window.
Love lasts as long as money endures.
Quand la pauvreté frappe à la porte d'une maison, l'amour s'en va par la fenêtre.
L’amour et la pauvreté font ensemble mauvais ménage.
Cuando la pobreza entra en una casa por la puerta, el amor sale por la ventana.
En acablándose la plata, el amor se desbarata.
Quando la fame vien per il portone, l’amore prende il vol per il balcone.
Quando la fame entra dopo la porta, l’amor se ne va della finestra.
Amo estas forta, sed mono pli forta.

Non habitus monachum reddit.
O hábito não faz o monge, mas fá-lo parecer de longe.
The gown does not make the friar.
L'habit ne fait pas le moine.
Il ne faut pas s’en rapporter à l’etiquette du sac.
El hábito non hace el monje.
L’abito non fa il monaco.
Kapuĉo ne faras monakon.

Non iacet in molli veneranda scientia lecto; ipsa sed assiduo parta labore venit.
A letra com sangue entra.

Non in solo pane vivit homo.
Nem só de pão vive o homem.
Man shall not live by bread alone.
L'homme ne vit pas seulement de pain.
No sólo de pan vive el hombre.
L’uomo non vive di solo pane.
Ne per la pano sole vivas homo.

Non itur ad astra deliciis.
Nenhum caminho de rosas conduz à glória.

Non male sedet, qui bonis adhaerit.
Quem a boa árvore se chega, boa sombra o cobre.
Honour the tree that gives you shelter.
Un arbre qui t'abrite, salue-le, il le mérite.

Non movet ignavum symphonia dulcis asellum.
Não é o mel para a boca do asno.
Honey is not for the ass's mouth.
Le miel n'est pas fait pour les ânes.

Non nisi tangentem crudelis apicula pungit.
Não morde a abelha senão a quem trata com ela.

Non omnes ad omnia natura idonei sumus.
O saber não está todo numa cabeça só.
All flowers are not in one garland.
Toute sagesse n’est pas enfermée dans une tête.
Todo el saber no se enciera en una cabeza.
Tutto il cervello non è in una testa.
Ne povas ĉiu homo esti pap’ en Romo.

Non omnes sancti, qui calcant limina templi.
Nem todos os que vão à missa são santos.
All are not saints that go to church.
Ne sont pas tous chevaliers qui sur cheval montent.
No todos los que van a la iglesia son santos.
Non son tutti santi quelli che vanno in chiesa.

Non omni eumdem calceum induas pedi.
O que faz bem ao fígado, faz mal ao baço.
Every shoe fits not every foot.
Tous les souliers ne sont pas taillés sur le même patron.
Con lo que Sancho sana, Domingo adolece.
Una scarpa non è buona per ogni piede.
Kio al unu donas forton, al alia donas morton.

Non omnia, quae vera sunt, recte dixeris.
Nem todas as verdades se dizem.
A boca é que fala, o corpo é que paga.
Mal me querem as comadres porque lhes digo verdades.
All truth are not to be told.
Toute vérité n'est pas bonne à dire.
Qui dit toute la vérité finit pendu au gibet.
Toda verdad no es para ser dicha.
Non si può sempre dire la verità.
Kiu diras la veron, havas suferon.

Non omnibus dormio.
Aunque parece que duermo y callo, piedras apaño.<Espanhol>

Non omnis, qui nobis arridet, amicus est.
Renego do amigo que me cobre com as asas e me morde com o bico.
To smile to one's face and to stab one on the back.
Tel te caresse, qui te trompe.
Reniego del amigo que cubre con las alas y muerde con el bico.
Tal ti ride in bocca che dietro te l’accocca.
Un nemico dichiarato è menos pericoloso di un amico ambiguo.

Non poscunt sancti, quod negat ira Dei.
Quando Deus não quer, santos não rogam.
Saint cannot what God will not do.
Quand Dieu ne veut, le saint ne peut.

Non poterit corvus iam plus nigrescere pennis.
O corvo não pode ser mais negro que suas asas.

Non potest bene imperare, qui male ante serviit.
Bem sabe mandar quem bem sabe obedecer.
Through obedience learn to command.
Il faut apprendre à obéir pour savoir commander.
El que no sabe obedecer, no sabe mandar.
Chi servito non ha, comandar non sa.
Kiu ne estis kaporalo, ne estos generalo.

Non progredi est regredi.
Quem não avança recua.
Qui n'avance pas recule.

Non quae praeteriit hora redire potest.
Tempo e hora não se atam com soga.
Le temps perdu ne se rattrape jamais.

Non quantum dederis, sed quanta mente dedisti, pensandum est.
Quem te dá um osso, não te quer ver morto.
Who gives you a bone, would not have you die.
Qui peu donne, veut qu'on vive.
Quien te da el hueso, no te quiere ver muerto.
Chi ti dà un osso, non ti vorrebbe morto.

Non qui parum habet, sed qui plus cupit, pauper est.
Feliz de quem se contenta com o que tem.
He is rich enough that wants nothing.
Celui qui se contente de ce qu'il a est heureux.

Non quia sunt sapidae, pilullas mihi contegit auro.
Se a pílula bem soubera, não se dourara por fora.
If the pills were pleasant, they would not want gilding.
Si la pilule avait bon goût, on ne la dorerait pas.

Non semper feriet, quodcumque minabitur arcus.

Non semper praestant homines, quae plurima spondent.
Cacarejar não é pôr ovo.
A long tongue is a sign of a short hand.
Il a la langue à la bouche et non à la bourse.
Nunca mucho obró, quien mucho habló.
Chi molto promette, mantiene poco.

Non semper Saturnalia erunt.
Nem todo dia é dia santo.
Não é cada dia Páscoa nem vindima.
Sunday does not come every day.
Il n'est pas tous les jours fête.
Agasajo y vendimia no es cada dia.
Ogni di non è festa.
Ne ĉiam estas sankta Johano.

Non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est.
A sorte é cega e faz cegos.
Fortune is blind and makes blinds.
Fortune aveugle les siens aveugle.
Ciega fortuna, a los tuyos ciegas.
Fortuna cieca, i suoi accieca.
La sorto estas blinda, kaj blindigas tiujn, kiujn ĝi favoras.

Non te laudabis: propria laus foetet in ore.
O louvor em boca própria é vitupério.
He that praises himself, spatters himself.
Qui se loue, s'emboue.
Alabate, polla, que has puesto un huevo, y esse es huero.
La lode propria puzza.
Kiu mem sin laŭdas, tiun neniu aplaŭdas.

Non tenet anguillam, qui per caudam tenet illam.
Quem segura enguia pelo rabo e mulher pela palavra, nada segura.
Qui prend l'anguille par la queue et la femme par la parole, peut dire qu'il ne tient rien.
Qui piglia l'anguilla per la coda e la donna per la parola, può dire che non tiene niente.

Non uno ictu deicitur quercus.
Com um só golpe não se derruba uma árvore.

Non venit ad silvam, qui cuncta rubeta veretur.
Quem não se aventura, não passa o mar.
Quem tem medo do mar, não embarque.
He that's afraid of leaves, must not come in wood.
Qui a peur des feuilles, n'aille point au bois.
Quien no se aventura, no pasa la mar.
Chi ha paura d’ogni foglia, non vada al bosco.
Kiu ne riskas, tiu ne gajnas.
Kuraĝo ĉion atingas.

Non venit ante suos prudentia nobilis annos.
Os anos dão experiência.
Mais fazem os anos que os livros.
Years know more than books.
Les ans en ont beaucoup plus vu, que les livres n'en ont connu.
Los años dan experiencia.
Molto più fanno gli anni che libri.
Kiam pasis la aĝo, aperas la saĝo.

Non venit exiguo tempore larga seges.
Roma não se fez num dia.

Non venit in molli vivida fama toro.
Quem muito dorme pouco medra.
Qui dort ne gagne rien.
No se cojen truchas a bragas enjutas.
Chi dorme non piglia pesce.

Non vili e panno splendida vestis erit.
De ruim pano nunca bom saio.

Non vivas ut edas, sed edas ut vivere possis.
Come para viver e não vivas para comer.
Eatto live and not livre to eat.
Il faut manger pour vivre et non pas vivre pour manger.
No vivir para comer, sino comer para vivir.
Si deve mangiar per vivere, non vivere per mangiare.

Non vola claudatur ubi libro stirps sociatur.
Não metas a mão entre a bigorna e o martelo.
Entre pai e irmãos não metas as mãos.
That which will not be spun let it not come between the spindle and the distaff.
Entre l’arbre et l’écorce il ne faut pas mettre le doigt.
Entre dos muelas cordales nunca metas tus pulgares.
Tra l’incudine e il martello man non metta chi ha cervello.

Non volat in buccas assa columba tuas.
Dinheiro não cai do céu.
Mince pies don't grow on trees.
Les colombes ne tombent pas toutes rôties.
L'argent ne pousse pas sur les arbres.
A la raposa dormida, no le cae en boca la comida.
A nessuno piovono le lasagne in bocca.
Rostita kolombeto ne flugas al buŝeto.

Non vult scire satur, quid ieiunus patiatur.
O farto de jejum não tem cuidado algum.
A well-filled body does not believe in hunger.
Qui a la panse pleine, il lui semble que les autres sont rassasiés
El harto, de ayuno no tiene duelo.
Corpo satollo non crede al digiuno.
Plena stomako laŭdas la faston.

Non vult scire socrus, quod fuit ipsa nurus.
Não se lembra a sogra que também já foi nora.
The priest forgets that he was clerk.
Il est avis à vieille vache qu'elle ne fut jamais veau.
No se acuerda la suegra que fue nuera.
La suocera non pensa mai che la fu nuora.

Non, si male nunc est, olim sic erit.
Console-se quem pena tem, que atrás de tempo, tempo vem.
The devil is not always at one's door.
Le malheur n'est pas toujours à la porte d'un pauvre homme.
No hay mal que siempre dure, ni bien que nunca acabe.
Sufra quien penas tiene, que tras un tiempo otro viene.
Sempre non stà il male dov’ei si posa.
Gioia e sciagura sempre non dura.
Ne ĉiam daŭras malbona vetero, ne ĉiam daŭras hora sufero.

Nondum omnium dierum sol occidit.
O sol todo dia se põe, mas todo dia nasce.
Ainda não se acabou o dia de hoje.
Le dernier jour n'est pas encore passé.

Nosce te ipsum.
Conhece-te a ti mesmo.
Know thyself.
Connais-toi toi-même.
Conócete a ti mismo.
Conosci te stesso.
Ekkonu vin mem.

Nostra nos virtute decet, non sanguine, niti.
Deixemos pais e avós, e sejamos bons por nós.

Nostris ipsorum alis capimur.
Deus deu asas à formiga para se perder mais asinha.

Nova placent.
Do que é novo gosta o povo.
Toda coisa nova apraz.
All things please when newly seen.
A novelty always appears handsome.
Tout nouveau, tout beau.
Ĉion novan oni ŝatas, malnovan oni forbatas.

Novus rex, nova lex.
Novo rei, nova lei.
New king, new laws.
De nouveau roi, nouvelle loi.
Nuevo rey, nueva ley.
Nuovo principe, nuove usanze.
Novaj sinjoroj, novaj moroj.
Nova reĝo, nova leĝo.

Nube solet pulsa candidus ire dies.
Depois da tempestade, vem a bonança.
After a storm comes a calm.
All wrong will end.
Après la pluie le beau temps.
Malheur ne dure pas toujours.
Ne ĉiam daǔras malbona vetero, ne ĉiam daǔras homa sufero.

Nubere vis apte? Vicino nube marito.
Quem longe vai casar, ou vai enganado, ou vai enganar.
He that goes far to marry will either deceive or be deceived.
Qui loin va se marier sera trompé ou va tromper.
Quien lejos va a casar, o va engañado o va a engañar.
Chi lontano si va maritare, sarà ingannato o vuol ingannare.
Edziĝo najbara garantias de eraro.

Nucleum amisit, retinuit putamina.
Fuése el pájaro y quedóse con las plumas.

Nudo mandas excubias.
Tu, que não podes, leva-me às costas.

Nudum stramen et vacuum triturare.
É levar água ao mar.
To catch the wind with a net.
Battre l'eau avec un bâton.
Echar agua en el mar.
Pestar acqua nel mortaio.
Batadi la venton.

Nudus nec a centum viris spoliari potest.
Ninguém pode despir um homem nu.

Nulla aetas ad discendum sera.
Nunca é tarde para aprender.
Never too old to learn.
On n'est jamais trop vieux pour apprendre
Para aprender, nunca es tarde.
Nunca se es viejo para aprender.
Non si è mai vecchio per imparare.
En ĉiu aĝo devas kreski la saĝo.

Nulla calamitas sola.
Uma desgraça nunca vem só.
Bem venhas, mal, se vieres só.
Aonde vais, mal? Onde há mais mal.
Misfortunes seldom come singly.
One misfortune comes on the neck of another.
Un malheur ne vient jamais seul.
Una desgracia nunca viene sola.
¿Aonde vas, mal? Adonde más hay.
Una disgrazia tira l’altra.
Un malanno non viene mai solo.
Un male tira l’altro.
Malfeliĉoj kaj batoj venas ĉiam kun fratoj.
Mizero sur mizero.

Nulla dies maerore caret.
A cada dia, sua pena e sua esperança.
No day passes without some grief.
À chaque jour suffit sa peine.
A cada día su afán.
Ogni giorno ha il suo amore e dolore.
Ĉiu morgaŭ havas sian zorgon.

Nulla est possessio praestantior amico.
Bom é ter amigos, ainda que seja no inferno.
A friend in the wag is better than a penny in the purse.
Mieux vaut ami en voie, qu'argent en courroie.
Más valen amigos en la plaza que dineros en el arca.
Gli amici son buoni in ogni plazza.

Nulla est tam facilis res, quin difficilis sit, cum invitus facias.
Para onde o coração se inclina, o pé caminha.
When the will is ready, the feet are light.
Où il y a une volonté, il y a un chemin.
A donde el corazón se inclina, el pie camina.
Dove la voglia è pronta, le gambe sono leggiere.
Por amiko intima ne ekzistas vojo malproksima.

Nulla fere causa est in qua non femina litem moverit.
O que o diabo não pode, consegue-o a mulher.
No mischief but a woman or a priest is at the bottom of it.
Malice n'est sur malice de femme.
La femme sait un art avant le diable.
Kie diablo ne povas, tien virinon li ŝovas.

Nulla regula sine exceptione.
Não há regra sem exceção.
There's no general rule without some exception.
Point de règle sans exception.
No hay regla sin excepción.
Ogni regola patisce eccezione.
Ne ekzistas regulo sen escepto.

Nulla res magna sine labore venit.
O que muito vale muito custa.
On n'a rien sans rien.
Sen laboro ne venas oro.
Kiu amas honoron, amu laboron.
Kiu amas la liton, ne akiros profiton.

Nulla satietas rerum honestarum.
Por muito pão, nunca mau ano.

Nulli per ventos assa columba volat.
Quem quer pescar, há de se molhar.
You may gape long enough, before a bird fall into your mouth.
Les alouettes rôties ne se trouvent pas sur les haies.
No se cogen truchas a bragas enjutas.
A nessuno piovono le lasagne in bocca.
Rostita kolombeto ne flugas al buŝeto.
Kiu volas panon, ne dorlotu la manon.

Nulli pro libito est unquam concessa libertas. / Nulli pro libito est unquam concessa potestas.
Quem não quer, quando pode, não pode, quando quer.
He who will not when he may, when he will he shall have nay.
Qui ne fait quand il peut ne fait non plus quand il veut.
Kiu ne akiras, kiam li povas, tiu poste deziras, sed jam ne retrovas.

Nullum est iam dictum, quod non sit dictum prius.
There is nothing said which has not been said before.
Nada puede decirse, que no se haya dicho antes.
Non si può dire nulla che non sai già stato detto.

Nullum magnum ingenium sine mixtura dementiae fuit.
Não há sábio nem douto que de louco não tenha um pouco.
Folly and learning often dwell together.
Jamais ne fut si grand esprit qu'il n'eût de folie un petit.
Sin un ramito de locura no hay humana criatura.
Non fu mai gran gaglardia senza un ramo di pazzia.
Ne ekzistas cerbo sen guto da frenezo.

Nullum malum impunitum.
Não há prazo que não se acabe, nem dívida que não se pague.
Every sin brings its punishment with it.
Personne ne demeure impuni à la fin
No hay plazo que no se cumpla, ni deuda que no se pague.
Ogni fallo aspetta il suo laccio.
Dio longe paciencas, sed severe rekompencas.

Nullum malum quod prorsus omni utilitate careat.
Não há mal sem bem.
There is no wind which blows no man to good.
Il n'est mal dont bien ne vienne.
À quelque chose malheur est bon
No hay mal sin bien, cata para quien.
Non c’è male senza bene.
En ĉiu malbono estas iom da bono.

Nullum mendacium veterascit.
A mentira tem pernas curtas.
A lie has no legs.
Les mensonges ont les jambes courtes.
La mentira es corta de piernas.
La mentira no tiene pies.
Le bugie hanno le gambe corte.
Kaŝu kiom vi povos, mensogo sin elŝovos.
Mensogo malproksimen ne kondukas.

Nullum secretum est ubi regnat ebrietas.
Cachaceiro não tem segredo.
Vera opinio montriĝas en ebrio.

Nullus est liber tam malus, ut non aliqua parte prosit.
Não há livro tão mau, que não tenha algo de bom.
There is no book so bad, but something good may be found in it.
Il n'est si mauvais livre dont on ne puisse tirer quelque chose de bon.
No hay libro tan malo, que no tenga algo bueno.
No v’he libro si cattivo, che non abbia qualcosa di buono.
Ne ekzistas tiel malbona libro, en kiu oni ne povas lerni ion bonan.
Ne ekzistas tiel malbona libro, ke ne estu en ĝi io bona.

Nullus est locus domestica sede iucundior.
Minha casa, meu lar, não há melhor lugar.
Quando em minha casa estou, rei sou.
East or West, home is best.
Ma maison est mon château, mon Louvre et mon Fontainebleau.
Mientras en mi casa estoy, reyme soy.
Casa mia, per piccina che tu sia, tu mi sembri una badia.
Hejma dometo estas kiel patrineto.
En propra domo ĉiu estas granda homo.

Nullus est tam tutus quaestus, quam, quod habeas, parcere.
Real poupado, real ganhado.
A penny saved is a penny got.
Qui épargne, gagne.
Alquimía probada, tener renta y no gastar nada.
Quattrino risparmisso, due volte guadagnato.
Groŝo ŝparita neniam perdiĝas.
Riĉigas ne enspezo, sed prudenta elspezo.

Nullus homo lacrimis unquam revocatur ab umbris.
Os mortos não voltam mais.
Weep no more, nor sigh, nor groan, sorrow calls no time that's gone.
L'on ne peut faire les morts revivre.
Les morts ne reviennent plus.
I morti non tornano.
Ploro ne revenigas mortinton.

Nullus in opulentia labor.
Dores com pão são menores.
Los duelos con pan son menos.

Nummis praestat quam carere amicis.
Mais vale ter amigos na praça que dinheiro na arca.

Nummulus est gratus centum lucrando ministrans.
Um grão não enche celeiro, mas ajuda seu companheiro.
Penny and penny, laid up, will be many.
Denier sur denier bâtit la maison.
Les petits ruisseaux font les grandes rivières.
Un grano no hace granero, pero ayuda a su compañero.
A quattrino a quattrino si fa il fiorino.
Se gut’ al guto aliĝas, maro fariĝas.
El malgrandaj akveroj fariĝas grandaj riveroj.

Nummus nummum parit.
Dinheiro é que faz dinheiro.
Money makes money.
Money begets money.
L'argent fait l'argent.
Le bien cherche le bien.
Dinero llama dinero.
Il denaro è fratello del denaro.
Mono monon naskas.
Mono kuras al mono.

Numquid et Saul inter prophetas?
Ontem vaqueiro, hoje cavaleiro.
Today a man, tomorrow a mouse.
Aujourd’hui maître, demain valet.
Ayer vaquero, hoy caballero.
Oggi mercante, domani viandante.

Nunc bene navigavi, cum naufragium feci.
Há males que vêm para bem.
Bad luck often brings good luck.
Il n'est mal dont bien ne vienne.
À quelque chose malheur est bon.
No hay cosa tan mala que para algo no valga.
Non c’è cosa così cattiva che non sai buona.
Kiun malĝojo ne turmentas, tiu ĝojon ne sentas.

Nunquam cede malis, fortunam vince ferendo.
Bom coração quebranta má ventura.

Nunquam ex malo patre bonus filius.
Nunca de mau corvo bom ovo.
An evil crow, an evil egg.
De mauvais corbeau, mauvais oeuf
De semo putra venas frukto ne nutra.

Nunquam exuas te, antequam cubitum eas.
Quem dá o seu antes de morrer aparelhe-se a bem sofrer.
He that gives all before he dies provides to suffer.
Qui donne le sien avant mourir, bientôt s’apprête à grand soufrir.
Quien da lo suyo antes de morir, aparéjese a bien sufrir.
Chi dà il suo avanti di morire, apparecchisi pure a ben sofrire.
Kiu fordonas siajn posedaĵojn antaŭ la morto, tiu preparu sin por suferi.

Nunquam periculum sine periculo vincitur.
Não se vence perigo sem perigo.
Without danger danger cannot be overcome.
Sans danger on ne vient jamais au dessus du danger.
Nunca un peligro sin otro se vence.
Il pericolo s’ha a vincere col pericolo.

Nunquam recte facit, qui cito credit.
Quem crê de ligeiro, água lhe cai no seio.
Trust makes way for treachery.
Celui qui croit légèrement, est trompé facilement
El que facilmente cree, facilmente se decepciona.
Chi spesso fida, spesso grida.
Chi a tutti facil crede, ingannato si vede.
Al glacio printempa kaj al amiko tro nova ne fidu.
Ĉe plej granda fido memoru pri perfido.

Nunquam sapiunt stulti, nisi in angustiis.
O tolo aprende à sua custa, e o sabido à custa do tolo.
Wise men learn by other's harm, fools by their own.
Après dommage, le fou est sage.
El loco por la pena es cuerdo.
Impara a vivere lo sciocco a sue spese, il savio a quelle altrui.
Eĉ malsaĝulon sperto instruos.
Por malsaĝulo bastono, por saĝulo leciono.

Nunquam satis pistrinum et mulier ornantur.
Mills and wives are always wanting.
À un moulin et à une jeune mariée, il y a toujours quelque chose à refaire.
Al molino y a la esposa, falta siempre alguna cosa.

Nunquam sponte legit mutua qui recipit.
A quem dão, não escolhe.
Kiu devas, tiu elekti ne povas.

Nuntio nihil imputandum.
Portador não merece pancada.
Ambasciatore non porta pena.
Senditon oni aǔskultas aǔ ne aǔskultas, sed ne punas nek insultas.

 

Ao Topo