DICIONÁRIO DE EXPRESSÕES E FRASES LATINAS

Compilado por HENERIK KOCHER

Home - Introdução - Bibliografia - Abreviaturas

A  B  C  D  E  F  G  H  I  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  VZ

S1  S2  S3  S4  S5  S6  S7  S8  S9  S10  S11  S12  S13  S14  S15

S9: 1601-1800

1601. Sic vos non vobis fertis aratra, boves. [Virgílio] Assim vós, bois, não puxais o arado para vós. O bocado não é para quem o faz. VIDE: Hos ego versiculos feci; tulit alter honores.

1602. Siccine amicos tuos defendis? É assim que defendes teus amicos?

1603. Sicco vilior lacu. [Propércio, Elegiae 2.14.12] Mais desprezível que um lago seco. Não vale um vintém furado.

1604. Siceram cuius quis bibit, huius et carmen canat. [Gaal 248] De quem se bebe o vinho, desse é que se deve cantar a canção. Aquele louvar devemos, cujo pão comemos. VIDE: Cuius edis panem, illius et aspice nutum. Cuius panem comedo, eius cantilenam cano.

1605. Sicut acetum corrumpit vas, si diutius ibi fuerit, sic ira corrumpit cor, si in alium diem duraverit. [S.Agostinho, Epistula 210.2] Do mesmo modo que o vinagre corrói o vaso, se nele permanecer por muito tempo, assim também a ira corrói o coração, se nele permanecer até o dia seguinte.

1605a. Sicut ager colitur, sic fructibus hic redimitur. [Wander 26] Como o campo é cultivado, assim ele paga com frutos. Como semeares, assim colherás. Quem semeia, colhe. VIDE: Fructus non multus ager est ubi non bene cultus. Ut ager colitur, ita dat fructus.

1606. Sicut acetum dentibus, et fumus oculis, sic piger his qui miserunt eum. [Vulgata, Provérbios 10.26] Como o vinagre para os dentes e a fumaça para os olhos, assim é o preguiçoso para os que o mandaram.

1607. Sicut amici adulantes pervertunt, sicut inimici litigantes plerumque corrigunt. [S.Agostinho, Confessiones 9.8] Do mesmo modo que os amigos aduladores nos pervertem, assim geralmente os inimigos contestadores nos corrigem.

1608. Sicut ante. Como era antes. VIDE: Sicut erat antea.

1609. Sicut aqua profunda, sic consilium in corde viri, sed homo sapiens exhauriet illud. [Vulgata, Provérbios 20.5] O conselho é no coração do homem como a água profunda, mas o homem sábio daí o tirará.

1610. Sicut aquila provocans ad volandum pullos suos, et super eos volitans. [Vulgata, Deuteronômio 32.11] Como uma águia provoca seus filhos a voar, e de contínuo voa sobre eles.

1611. Sicut aquila volans ad escam. [Vulgata, Jó 9.26] Como a águia que voa à sua comida.

1612. Sicut arbitror. Na minha opinião. VIDE: Iudice me. Me iudice. Mea sententia. Meo animo. Meo arbitratu. Meo iudicio. Quantum arbitror. Ut arbitror.

1613. Sicut audio, iudico. [Vulgata, João 5.30] Assim como ouço, julgo.

1614. Sicut aurum ignis, ita etiam amicos tempus iudicat. [Schrevelius 1185] Como o fogo prova o ouro, assim também o tempo prova os amigos.

1615. Sicut avis transmigrans de nido suo, sic vir qui derelinquit locum suum. [Vulgata, Provérbios 27.8] Como a ave que vagueia longe do seu ninho, assim é o homem que deixou o seu lar.

1616. Sicut canis ad Nilum, bibens et fugiens. [Pierre Bayle, Dictionnaire Historique et Critique 72] Como o cão à margem do Nilo, bebendo e fugindo. (=Os cães temiam os crocodilos). VIDE: Canes currentes bibere in Nilo flumine, a corcodillis ne rapiantur, traditum est. Ille homo agit quod canis in Aegypto. Quod canis in Aegypto: bibit et fugit; quando in illis regionibus constat canes raptu crocodilorum exterritos currere et bibere. Tamquam canis e Nilo. Ut canis e Nilo.

1617. Sicut canis qui revertitur ad vomitum suum, sic imprudens qui iterat stultitiam suam. [Vulgata, Provérbios 26.11] O imprudente que repete a sua loucura é como o cão que torna outra vez ao que tinha vomitado. VIDE: Canis reversus ad suum vomitum, et sus lota in volutabro luti. Evomita iterum vorat canis.

1618. Sicut carbones ad prunas, et ligna ad ignem, sic homo iracundus suscitat rixas. [Vulgata, Provérbios 26.21] Assim como os carvões são para as brasas, e a lenha para o fogo, do mesmo modo é o homem iracundo para excitar disputas.

1619. Sicut corpus sine anima mortuum est, ita fides sine operibus mortua est. Do mesmo modo que o corpo sem alma está morto, também a fé sem obras está morta. Sicut enim corpus sine spiritu emortuum est, ita et fides sine operibus mortua est. [Vulgata, Tiago 2.26]

1620. Sicut corpus sine anima non potest vivere, sic anima sine oratione mortua est et graviter olens. [S.João Crisóstomo] Do mesmo modo que o corpo sem alma não pode viver, também a alma sem oração está morta e cheirando muito mal.

1621. Sicut dies iuventutis tuae, ita et senectus tua. [Vulgata, Deuteronômio 23.25] Os dias da tua velhice sejam como os da tua mocidade.

1622. Sicut divitiae sunt impedimenta improbis, ita probis sunt adiumenta virtutis. [S.Ambrósio / Rezende 6239] Do mesmo modo que são empecilho para os maus, as riquezas são auxílio da virtude para os bons.

1623. Sicut Domino placuit, ita factum est. [Vulgata, Jó 1.21] Como agradou ao Senhor, assim aconteceu.

1624. Sicut enim protegit sapientia, sic protegit pecunia. [Vulgata, Eclesiastes 7.13] Assim como a sabedoria protege, assim protege o dinheiro.

1625. Sicut erat antea. [Vulgata, 1Macabeus 15.3] Como era antes. VIDE: Sicut ante.

1626. Sicut erat in principio. Foi assim no princípio. VIDE: Sic erat in principio.

1627. Sicut erat in votis. Era assim que estava em nossos desejos.

1628. Sicut est tempus laborandi, tempus manducandi, tempus se recreandi, ita tempus esse debet orandi. Do mesmo modo que há um tempo para trabalhar, um tempo para comer, um tempo para divertir-se, também deve haver um tempo para rezar.

1629. Sicut ex matris utero nudus. [Schottus, Adagia 643] Estou nu como saí do útero de minha mãe. Pobre como rato de igreja. VIDE: Nudus tamquam ex matre. Nudus ut ex matre. Nudus ut e matrice. Nudus ut ex vulva. Tam nudus quam natus erat.

1630. Sicut ex nihilo nihil fit, ita nihil in nihilum redigitur. [CDOP 198] Como nada pode ser feito de nada, assim também nada pode tornar-se em nada.

1631. Sicut feci, ita reddidit mihi Deus. [Vulgata, Juízes 1.7] E assim como eu fiz, assim Deus me fez.

1632. Sicut fecisti, fiet tibi. Como tu fizeste, assim se fará contigo. Quem mal faz, para si o faz. Sicut fecisti, fiet tibi: retributionem tuam convertet in caput tuum. [Vulgata, Abdias 1.15] Far-se-á contigo como tu fizeste aos outros; (o Senhor) fará cair sobre a tua cabeça a pena que tens merecido. Sicut fecisti, fiet tibi, retributio tua convertetur in caput tuum. [Nova Vulgata, Abdias 1.15] VIDE: Canis qui mordet, mordetur.

1633. Sicut fremitus leonis, et regis ira. [Vulgata, Provérbios 19.12] Assim como é terrível o bramido do leão, assim também o é a ira do rei. VIDE: Sicut rugitus leonis, ita et terror regis.

1634. Sicut fur in nocte. [Vulgata, 1Tessalonicenses 5.2] Como costuma vir um ladrão de noite.

1634a. Sicut igne probatur argentum et aurum camino, ita corda probat Dominus. [Vulgata, Provérbios 17.3] Bem como a prata se prova no fogo, e o ouro no crisol, assim o Senhor prova os corações.

1635. Sicut in cognitione cavendus est error, sic in actione cavenda est nequitia. [S.Agostinho, De Agone Christiano 13 / Bernardes, Nova Floresta 5.321] Do mesmo modo que se deve evitar o engano no conhecer, deve-se evitar a malícia ao obrar.

1636. Sicut in foro contentioso iudex tenetur iudicare secundum allegata et probata, ita in foro conscientiae quilibet tenetur iudicare non ex proprio sensu, sed vel per rationem probabilem vel per auctoritatem sapientum. [Vitoria] Assim como no foro contencioso o juiz é obrigado a julgar segundo o alegado e provado, assim também no foro da consciência cada um é obrigado a julgar, não pelo próprio sentimento, mas ou pela razão provável ou pela autoridade dos sábios.

1637. Sicut in stagno generantur vermes, sic in otioso malae cogitationes. [Moore 475] Como na água estagnada criam-se vermes, assim no ocioso criam-se maus pensamentos. VIDE: Otium est pulvinar diaboli. Pigritia est pulvinar Satanae.

1638. Sicut lilium inter spinas. [Vulgata, Cântico 2.2] Como um lírio entre espinhos.

1639. Sicut loqui nesciunt, ita tacere non possunt. [Isidoro de Sevilha, Sententiae 2.29.3] Não sabem falar, também não conseguem ficar calados. VIDE: Cum loqui nesciant, tacere non possunt.

1640. Sicut lucrum ita et damnum inter socios communicatur. [Jur / Sententiae Receptae Paulo Tributae 2.16] Assim como o lucro, também o prejuízo se comunica entre os sócios.

1641. Sicut mater, ita et filia eius. [Vulgata, Ezequiel 16.44] Tal mãe, tal filha. VIDE: Qualis mater, talis et filia.

1642. Sicut mater unicum amat filium suum. [Vulgata, 2Samuel 1.26] Como uma mãe ama a seu filho único.

1643. Sicut me Deus adiuvet. [Black 1627] Que Deus me ajude.

1644. Sicut meus est mos. [Horácio, Sermones 1.9.1] De acordo com meu costume. VIDE: Ut mihi mos est.

1645. Sicut modo geniti infantes, rationabile, sine dolo lac concupiscite. [Vulgata, 1Pedro 2.2] Como meninos recém-nascidos, desejai ardentemente o leite puro.

1646. Sicut muta animalia cibo inescantur, sic homines non caperentur, nisi aliquid morderent. [Petrônio, Satiricon 140] Assim como os animais mudos são atraídos pelo alimento, também os homens não serão apanhados, se não morderem nada.

1647. Sicut natura nil facit per saltum, ita nec lex. [Jur / Black 1627] Do mesmo modo que a natureza nada faz aos saltos, assim também não faz a lei. Sicut natura non facit saltum, ita nec lex.

1648. Sicut non martyrem poena, sic nec fortem pugna, sed causa. [Walther Raleigh, The History of the World 469] Do mesmo modo que não é o suplício que faz o mártir, assim também não é a luta que faz o herói, mas a causa.

1649. Sicut nullum malum impunitum, ita nullum bonum irremuneratum. [Alberto Magno, De Adhaerendo Deo 14] Da mesma maneira que não há mal sem punição, também não há bem sem recompensa. VIDE: Nullum malum impunitum.

1650. Sicut osurus adama, oderis velut amaturus. [Schottus, Adagia 641] Ama como quem vai odiar, odeia como quem vai amar. VIDE: Ama tamquam osurus, oderis tamquam amaturus. Amare oportet tamquam osuros, et odisse tamquam amaturos. Amicum ita habeas posse ut fieri hunc inimicum scias. Et ama tamquam inimicus futurus, et odi tamquam amaturus. Ex inimico cogita posse fieri amicum. Ita amare oportere, ut si aliquando esset osurus. Ita amicum habeas, posse ut facile fieri hunc inimicum putes.

1651. Sicut oves in medio luporum. [Vulgata, Mateus 10.16] Como ovelhas no meio de lobos.

1652. Sicut ovis ad occisionem ducetur. [Vulgata, Isaías 53.7] Será levado como uma ovelha ao matadouro.

1653. Sicut patres vestri, ita et vos. [Vulgata, Atos 7.51] Assim como fizeram vossos antepassados, também vós fazeis.

1654. Sicut patribus, sit Deus nobis. [Divisa de Boston, EUA] Que Deus esteja conosco, como esteve com nossos pais.

1655. Sicut piscis sine aqua caret vita, ita sine monasterio monachus. [S.Atanásio / Stevenson 1619] Do mesmo modo que o peixe sem água não tem vida, assim é com o monge sem mosteiro. De amigo lisonjeiro e de frade sem mosteiro, não cuides. Sicut piscis sine aqua, sic monachus sine claustro. [Samuel Singer, Thesaurus Proverbii Mediae Aevi 225].

1656. Sicut populus, sic sacerdos. [Vulgata, Oséias 4.9] O sacerdote será como o povo. VIDE: Ita populus, sic sacerdos.

1657. Sicut praediximus, et nunc iterum dico. [Vulgata, Gálatas 1.9] Como já vo-lo dissemos, agora de novo o digo. VIDE: Ut praediximus.

1658. Sicut prior es tempore, ita potior es iure. [Codex Iustiniani 8.17.3] Como és primeiro no tempo, tens preferência no direito. Quem chega primeiro, é servido primeiro. Quem antes nasce, antes pasce. VIDE: Potior in tempore, potior in iure. Praevalet iure, qui praevenit tempore. Prior in tempore, potior in iure. Prior in tempore, melior in iure. Prior tempore, prior iure. Prior tempore, potior iure. Qui prior est tempore, potior est iure.

1659. Sicut qui apprehendit auribus canem, sic qui transit impatiens et commiscetur rixae alterius. [Vulgata, Provérbios 26.17] Assim como está em perigo aquele que toma a um cão pelas orelhas, do mesmo modo o que passando se impacienta e se mete numa bulha que é com outrem.

1660. Sicut qui mittit lapidem in acervum Mercurii, ita qui tribuit insipienti honorem. [Vulgata, Provérbios 26.8] Assim como obra o que lança uma pedra no montão de Mercúrio, assim também se porta o que dá honra ao insensato. VIDE: Alcinoo poma dare. Lapidem mittere ad acervum Mercurii. Sidera caelo additis.

1661. Sicut rugitus leonis, ita et terror regis. [Vulgata, Provérbios 20.2] Assim como sobressalta o rugido do leão, assim também o terror que infunde o rei. VIDE: Sicut fremitus leonis, et regis ira.

1662. Sicut sus amaracinum amat. [Brewer, Dictionary of Phrase and Fable 314] (Ama-o) como o porco ama a manjerona. Amigo, como a cabra do cutelo. VIDE: Amaracinum fugitat sus.

1663. Sicut tinea comedit vestimentum, et sicut vermis rodit lignum, ita tristitia nocet cordi. [S.Bernardo de Clairvaux, Liber de Modo Bene Vivendi 11.33] Assim como a traça come a roupa, e o cupim rói a madeira, assim a tristeza faz mal ao coração. Sicut tinea vestimentum et vermis lignum, sic maeror excruciat cor viri. [S.Agostinho, De Civitate Dei 21.9] Sicut tinea vestimento et vermis ligno, ita tristitia nocet hominis cordi. [Albertano da Brescia, Liber Consolationis 2]. VIDE: Exedunt animos maerores.

1664. Sicut umbra dies nostri. [Inscrição do relógio da Sorbonne, em Paris / Rezende 6246] Os nossos dias passam como uma sombra. Sicut umbra dies nostri super terram. [Vulgata, Jó 8.9] Nossos dias sobre a terra passam como uma sombra.

1665. Sicut umbra petrae prominentis in terra deserta. [Vulgata, Isaías 32.2] Como sombra de pedra sobressaída em terra deserta.

1666. Sicut vita, finis ita. [DAPR 744] Como é a vida, assim é o fim. Tal vida, tal morte. Quem mal anda, mal acaba. VIDE: Conveniens vitae mors fuit ista tuae! Mors similis vitae: respondent ultima primis. Qualis vita, finis ita. Vitae mors consentanea.

1667. Sicuti medico imputari eventus mortalitatis non debet, ita quod per imperitiam commisit, imputari ei debet. [Ulpiano, Digesta 1.18.6.7] Assim como não se deve imputar ao médico a morte eventual, assim se deve imputar-lhe a que praticou por imperícia.

1668. Sidera caelo additis. [Medina 588] Acrescentais estrelas ao céu. Levas água ao mar. Levas ferro a Biscaia. Dais por amor de Deus a quem tem mais que vós. Sidera caelo addis. Acrescentas estrelas ao céu. VIDE: Alcinoo poma dare. Sicut qui mittit lapidem in acervum Mercurii, ita qui tribuit insipienti honorem. Silvam lignum ferre.

1669. Sidera errantia. [Vulgata, Judas 1.13] Estrelas errantes.

1670. Sidera qui spectat, non negat esse Deum. [E.F.C.Oertel, Denk- und Sittensprüche103] Quem olha os astros, não nega que Deus exista.

1671. Sidera terra ut distant et flamma mari, sic utile recto. [Lucano, Bellum Civile 8.487] Assim como os astros distam da terra e a chama é diferente do mar, assim difere o vantajoso do justo.

1672. Signa autem temporum non potestis scire. [Vulgata, Mateus 16.4] Não podeis conhecer os sinais dos tempos.

1673. Signa zodiaci sunt Aries, Taurus, Gemini, Cancer, Leo, Virgo, Libra, Scorpius (Scorpio, Nepa), Sagittarius (Arcitenens), Capricornus (Caper), Aquarius (Amphora, Urna), Pisces (Natantes). Os signos do zodíaco são Áries, Touro, Gêmeos, Câncer, Leão, Virgem, Libra, Escorpião, Sagitário, Capricórnio, Aquário e Peixes.

1674. Signo pugnae dato ferocissimo militi paulum genua tremuerunt. [Sêneca, De Ira 2.3.3] Dado o sinal de ataque, tremeram um pouco os joelhos do ferocíssimo soldado.

1675. Signum crucis. O sinal da cruz.

1676. Signum salutis. [Divisa] O símbolo da salvação.

1677. Signum scientis est posse docere. [S.Tomás de Aquino, Sententia libri Ethicorum 6.3.6] O que caracteriza quem sabe é poder ensinar.

1678. Sile et cetera tacitis permitte fatis. [Valério Máximo, Facta et Dicta Memorabilia 1.7.8] Cala-te e entrega o mais ao mudo destino.

1679. Sile et philosophus esto. [Stone 144] Cala-te e sê um filósofo. Néscio calado por sábio é contado. VIDE: Dum tacet insipiens, sapiens tantisper habetur. Est tacens qui invenitur sapiens. Intellegis me esse philosophum? Intellexeram, si tacuisses. Quando tacet stolidus, prudenti corde putatur. Sapiens est, qui tacere novit. Si tacuisses, philosophus mansisses. Stultitiam dissimulare non potes, nisi taciturnitate. Stultus quoque si tacuerit, sapiens reputabitur. Stultus tacebit: pro sapiente habebitur. Taciturnitas stulto homini pro sapientia. Tunc sapient stolidi, cum fuerint taciti.

1680. Sileat a facie eius omnis terra. [Vulgata, Habacuc 2.20] Cale-se toda a terra diante Dele. VIDE: Silete a facie Domini Dei.

1681. Silendo nemo peccat. [Binder, Medulla 1637] Calando ninguém erra. Em boca fechada não entra mosca. Silendo nemo peccat; loquendo persaepe. [Samuel Singer, Thesaurus Proverbiorum Medii Aevi 301] Calando ninguém peca; falando, peca com freqüência. VIDE: In multiloquio non deerit peccatum.

1681b. Silendo stolidus sapienti par est. [Jacob Cats, Emblemata] O néscio, ficando calado, se iguala ao sábio. Néscio calado por sábio é contado. VIDE: Dum tacet insipiens, sapiens tantisper habetur. Sile et philosophus esto.

1682. Silens loquor. [Inscrição em relógio solar] Calado eu falo.

1683. Silent arrectisque auribus astant. [Virgílio, Eneida 1.152] Ele se calam, e ficam com os ouvidos atentos.

1684. Silent enim leges inter arma. [Cícero, Pro Milone 4.11] Entre as armas calam-se as leis. Se as armas falam, as leis se calam. Onde força há, direito se perde. Quando se afia o aço, guarda-se o tinteiro. Silent leges inter arma. VIDE: Cui vis est, ius non metuit. Inter arma silent leges. Ius calcatur, violentia cum dominatur. Leges bello siluere coactae. Leges bello coactae silent. Leges egent armis. Leges silent inter arma. Tunc ius calcatur, violentia cum dominatur. Vi praesente nihil potest lex.

1685. Silentii tutum praemium. [Erasmo, Adagia 3.5.3] A recompensa do silêncio é garantida. Quem cala, vence. VIDE: Aliquid silentio melius loquere, aut tace. Aut opportunum silentium, aut sermonem utilem habe. Qui silet, est firmus. Tutum silentii praemium.

1686. Silentio et tenebris animus alitur. [Plínio Moço, Epistulae 9.36.1] A mente se alimenta de silêncio e escuridão.

1687. Silentio stultitiam tegere est pars aliqua sapientiae. [Medina 661] Esconder a ignorância por meio do silêncio é uma parte da sabedoria.

1688. Silentium est signum sapientiae, et loquacitas est signum stultitiae. [Petrus Alphonsus, Disciplina Clericalis, De Silentio] O silêncio é sinal de sabedoria, e a loquacidade é sinal de falta de juízo.

1689. Silentium fatentis est. [Grynaeus 501] O silêncio é próprio de quem confessa. Quem cala, confessa. VIDE: Ipsum silentium tuum fatentis est. Silentium videtur confessio. Taciturnitas confessionem imitatur.

1690. Silentium mulieri ornamentum parit. [Sófocles] O silêncio concede à mulher um ornamento. Silentium mulieri praestat ornatum. [J.M.Caro y Cejudo, Refranes 177].

1691. Silentium non est consensus, nisi lex loqui iubeat. [Jur] O silêncio só é concordância, se a lei manda falar.

1692. Silentium omnia bona continet, mala omnia loquacitas. [DAPR 335] O silêncio contém tudo de bom, a tagarelice, tudo de mau. Quem fala semeia, quem escuta colhe.

1693. Silentium sapientibus responsi loco est. [Eurípides / Walther 29623f / Tosi 17] Para os sábios, o silêncio é como uma resposta. Silêncio também é resposta. Os rouxinóis emudecem quando os jumentos ornejam. [Marquês de Maricá] Silentium sapientibus pro responso est. VIDE: Aliquando pro facundia silentium est. Non minus interdum oratorium esse tacere quam dicere.

1694. Silentium, stultorum virtus. [Bacon, Advancement of Learning 6.3] O silêncio é a virtude dos néscios.

1695. Silentium videtur confessio. [Sêneca Retórico, Controversiae 10.2.6] O silêncio é interpretado como confissão. Quem cala confessa. VIDE: Confessionem imitatur taciturnitas. Ipsum silentium tuum fatentis est. Silentium fatentis est. Taciturnitas confessionem imitatur.

1696. Silete a facie Domini Dei. [Vulgata, Sofonias 1.7] Estai em silêncio diante da face do Senhor Deus. VIDE: Sileat a facie eius omnis terra.

1697. Sileto et Spera. [Divisa] Cala-te e tem esperança.

1698. Silvam lignum ferre. Levar lenha para a floresta. Levar ferro a Biscaia. Levar água ao mar. VIDE: Alcinoo poma dare. In silvam non ligna feras. In silvam ne ligna feras, nec in mare aquam. In silvam ligna ferre. Ligna in silvam fers.

1699. Silvis aspera, blanda domi. [Marcial, Epigrammata 11.69.2] Intratável na floresta, gentil em casa.

1700. Simia etiam suos catulos lambit. [Pereira 120] A macaca também acaricia seus filhotes. Quem ama o feio, bonito lhe parece. Coruja não acha os filhos feios. Simia etiam suos catulos amat. Também a macaca ama seus filhotes.

1701. Simia est simia, etiamsi purpura vestiatur. [Erasmo, Moriae Encomium 17] Macaco é macaco, mesmo que se vista de púrpura. Ainda que vistas a mona de seda, mona se queda. Macaco vestido é sempre macaco. Quem nasce torto, morre envergado. Quem foi, sempre é. Simia est simia, etsi aurea gestet insignia. [Dumaine 243] Macaco é macaco, mesmo que use jóias de ouro. Simia manet simia, licet aurea gestet insignia. Macaco continua macaco, ainda que use jóias de ouro. Simia est simia, etsi aurea gestet collaria. Macaco é macaco, mesmo que porte colares de ouro. Simia in purpura. [Schottus, Adagia 515] É um macaco vestido de púrpura. VIDE: Simia semper simia, etsi aurea gestet insignia. Simia semper est simia. Simia simia est, etiam si aurea gestet insignia. Simia simia est, etiam si aurea gestet ornamenta. Simia simia est, licet aurea insignia habeat.

1702. Simia in pelle leonis. [Grynaeus 37] Um macaco em pele de leão.

1703. Simia non capitur laqueo. [Erasmo, Adagia 1.10.31] Não se apanha macaco com armadilha. Macaco velho não trepa em galho seco.

1704. Simia quam similis, turpissima bestia, nobis! [Ênio, Saturae / Cícero, De Natura Deorum 1.97] O macaco, esse horroroso animal, como é parecido conosco!

1705. Simia, quanto plus ascendit, tanto plus apparent posteriora eius. Quanto mais alto o macaco sobe, mais mostra o rabo. Simia, quanto plus ascendit, tanto magis apparent suae turpitudines. VIDE: Quanto magis elevatur stultus, tanto evidentius manifestantur suae indignitates.

1706. Simia simia est, etiam si aurea gestet insignia. [Erasmo, Adagia 1.7.11] Macaco é macaco, mesmo que use enfeites de ouro. . Ainda que vistas a mona de seda, mona se queda. Macaco vestido é sempre macaco. Quem foi sempre é. Simia semper simia, etiam si aurea gestet insignia. Macaco é sempre macaco, mesmo que use enfeites de ouro. Simia semper est simia. [Epígrafe de Fábula de Fedro / Rezende 6288] Simia simia est, licet aurea insignia habeat. [Apostólio 16.17] Simia simia est, etiam si aurea gestet ornamenta. [Pereira 104] VIDE: In vestimentis non est sapientia mentis. Simia est simia, etiam si purpura vestiatur. Simia est simia, etsi aurea gestet insignia. Simia in purpura.

1707. Simiarum pulcherrima deformis est. [Erasmo, Adagia 2.5.54] A mais bela das macacas é feia. Entre gado ruim há pouco que escolher. VIDE: Deformis simiarum erit pulcherrima.

1708. Simile gaudet simili. [Erasmo, Adagia 1.2.21] O semelhante gosta do semelhante. Cada qual com seu igual. Eu como tu, tu como eu, um ao outro o diabo nos prendeu. Simile appetit simile. [Manúcio, Adagia 88] VIDE: Aequalis aequalem delectat. Seni senilis lingua iucundissima. Sic fuit, est et erit: similis similem sibi quaerit. Similes similibus gaudent. Similibus enim similia gaudent. Similis simili gaudet.

1709. Simile producit sibi simile. O igual produz um igual a si. De boa semente, bom fruto. Cobra não gera passarinho. Simile generat sibi simile. VIDE: A radice mala non procedunt bona mala. Aquila non generat columbam. Ex carne caro.

1710. Simile simili amicum. [Manúcio, Adagia 88] Sempre o semelhante é agradável ao semelhante. Cada um procura o seu semelhante. Pássaros das mesmas penas pousam juntos. Simile simili iungi. [Schottus, Adagia 39] Cada um se liga ao seu semelhante. VIDE: Sic fuit, est et erit: similis similem sibi quaerit. Semper similem ducit Deus ad similem. Semper simili simile est amicum.

1711. Simile simili appropinquare oportet. [Apostólio 14.46] O semelhante precisa juntar-se ao semelhante. VIDE: Similis simili semper haeret. Similis cum similibus.

1712. Similes aliorum respice casus, mitius feres. [Ovídio, Metamorphoses 15.494] Olha as desgraças semelhantes dos outros; sofrerás com mais paciência. Mal alheio dá consolo. VIDE: Quisque miser casu alterius solacia sumit.

1713. Similes habent labra lactucas. [Erasmo, Adagia 1.10.71] Beiços iguais querem alfaces iguais. Tais alfaces para tais beiços. Tal senhor, tal servo. VIDE: Dignum patella operculum.

1714. Similes parentibus suis filii plerumque creduntur. [Quintiliano, Institutio Oratoria 5.10] Geralmente se pensa que os filhos se parecem com os pais.

1715. Similes similibus gaudent. [Brewer, The Dictionary of Phrase and Fable] Os semelhantes gostam dos semelhantes. Cada qual folga com seu igual. Eu como tu, tu como eu, um ao outro o diabo nos prendeu. Similia similibus. [Freire 139] Similes similibus coniungi solent. Os semelhantes costumam juntar-se aos seus semelhantes. VIDE: Aequalis aequalem delectat. Cascus cascam ducit. Pares cum paribus facillime congregantur. Sic fuit, est et erit: similis similem sibi quaerit. Simile gaudet simili. Similibus enim similia gaudent. Similis simili gaudet.

1716. Similia similibus curantur. [Lema da homeopatia / Hahnemann] Os semelhantes são curados pelos semelhantes. Similia similibus curentur. Curem-se os semelhantes com os semelhantes. VIDE: Contraria contrariis curantur.

1717. Similia similibus percipiunt. Os semelhantes se compreendem. VIDE: Balbus balbum rectius intellegit. Balbus balbum intellegit. Balbus melius balbi verba cognoscit. Balbum melius balbi verba cognoscere.

1718. Similibus enim similia gaudent. [DAPR 386] Os semelhantes gostam dos semelhantes. Cada qual com seu igual. Eu como tu, tu como eu, um ao outro o diabo nos prendeu. Similis simili gaudet. [Epígrafe de Fábula de Fedro 2.2 / Rezende 6292] VIDE: Aequalis aequalem delectat. Cascus cascam ducit. Corvus corvo assidet. Simile gaudet simile. Similes similibus gaudent.

1719. Similis simili semper haeret. [Medina 658] O semelhante sempre se junta com o semelhante. Um gambá cheira outro. Lé com lé, cré com cré. Similis simili cohaeret, dissimilis dissimilem refugit. [S.Agostinho, Sermones 15] O semelhante junta-se ao semelhante; o diferente evita o diferente. VIDE: Corvus corvo assidet. Simile simili appropinquare oportet.

1720. Similitudo causa est dilectionis. A semelhança é causa do amor. Cada qual ama seu semelhante. Cada qual com seu igual. Similitudo causa est amoris. Similitudo mater amoris. [Manúcio, Adagia 88] A semelhança é a mãe do amor. VIDE: Compar amat similem.

1721. Similitudo mater benevolentiae. [Grynaeus 651] A semelhança é a mãe da benevolência.

1722. Similitudo morum est mater amorum. [Gaal 738] A semelhança de caracteres é a mãe das amizades. VIDE: Aequalitas concordiae mater.

1723. Similitudo necessitudinis vinculum. A semelhança é o vínculo da afinidade. Cada qual ama seu semelhante. Cada qual com seu igual. VIDE: Pares cum paribus facillime congregantur.

1724. Simona novi ego, Simon me mutuo. [Schottus, Adagia 609] Eu conheço Simão, e Simão me conhece. Quem te conhece, te compre. VIDE: Novi Simonem , et Simon novit me.

1725. Simonidis cantilena. [Erasmo, Adagia 2.9.12] Um poema de Simônides. (=Diz-se do poema feito por encomenda e mediante pagamento. Simônides, poeta lírico, vendia os poemas que compunha).

1726. Simplex commendatio non obligat. [Jur / Broom 617] Mera recomendação (de uma mercadoria) não cria obrigação. VIDE: Quod venditor ut commendet dicit, sic habendum quasi neque dictum neque promissum est.

1727. Simplex dictum. Uma mera asserção. Uma asserção sem comprovação.

1728. Simplex munditiis. Elegante na simplicidade.

1729. Simplex nobilitas, perfida tela cave! [Ovídio, Fasti 2.226] Ó corações nobres e simples, cuidado com as armas traiçoeiras!

1730. Simplex ratio veritatis. [Cícero, De Oratore 1.53.229] É simples a lógica da verdade.

1731. Simplex sigillum veri. [Stevenson 2385; Tosi 302] É simples a marca da verdade. A verdade dispensa enfeites.

1732. Simplex veritas. A pura verdade.

1733. Simpliciora decent militares. [Quintiliano, Institutio Oratoria 11.1] Aos militares convêm coisas mais simples. A modéstia fica bem aos militares.

1734. Simplicitas ac liberalitas, ni adsit modus, in exitium vertuntur. [Tácito, Historiae 3.86] A credulidade e a liberalidade, se não houver limite, se transformam em ruína.

1735. Simplicitas est legibus amica; et nimia subtilitas in iure reprobatur. [Jur / Coke / Black 1631] A simplicidade é amiga das leis, e a sutileza excessiva é reprovada no Direito. Simplicitas amica legibus. [Binder, Thesaurus 3137]

1736. Simplicitas rudis ante fuit; nunc aurea Roma est et domiti magnas possidet orbis opes. [Ovídio, Ars Amatoria 3.113] Outrora havia a simplicidade rude; agora Roma é de ouro e possui as imensas riquezas do mundo que ela dominou.

1737. Simul ac quis misertus est, memoria interiit. [Gaal 614; DAPR 640] Assim que a pessoa foi beneficiada, a lembrança do benefício se desfez. Rogar ao santo até passar o barranco. Passado o perigo, se esquece o santo. Passada a festa, esquece-se o santo. Simul ac misertum est, occidit gratia. [Schottus, Adagia 353] Simul atque miserti, gratia omnis occidit. [Apostólio 2.98] VIDE: Simul et misertum est, et interiit gratia.

1738. Simul astu et dentibus utor. [Divisa / Rezende 6296] Uso, ao mesmo tempo, a astúcia e os dentes.

1739. Simul dictum, simul factum. [Apostólio 3.11] Ao mesmo tempo dito e feito. Dito e feito. Dizendo e fazendo. Assar e comer. Simul dictum, simul et factum. [Eiselein 228] VIDE: Dictum, factum. Simul et dictum et factum.

1740. Simul esse et non esse non potest esse. [Rezende 6297] Uma coisa não pode existir e não existir ao mesmo tempo. VIDE: Impossibile simul esse et non esse.

1741. Simul et da et accipe. [Erasmo, Adagia 2.8.8] Dá e recebe ao mesmo tempo. Dizem os sinos de Santo Antão que por dar dão. Simul da et accipe. [Schottus, Adagia 353] Simul da, simul accipe. [Apostólio 3.12] VIDE: Gratia gratiam parit.

1742. Simul et dictum et factum. [Erasmo, Adagia 2.9.72] Dito e feito. Dizendo e fazendo. Assar e comer. VIDE: Confestim dicto citius res ipsa peracta. Dictum ac factum. Dictum, factum. Mox simul ac dictum est verbum, res ipsa peracta est. Simul dictum, simul factum. Ut dictum et actum est. Veni, vidi, vici. Volitum, dictum, factum.

1743. Simul et misertum est, et interiit gratia. [Erasmo, Adagia 3.1.83] Assim que foi recebido o benefício, a gratidão desapareceu. Rogar ao santo até passar o barranco. Passada a festa, esquece-se o santo. VIDE: Simul ac misertum, occidit gratia. Simul ac quis misertus est, memoria interiit.

1744. Simul et semel. De uma vez por todas. Tudo ao mesmo tempo. Tudo junto. VIDE: Semel et simul.

1745. Simul et semper. [Divisa] Sempre juntos.

1746. Simul flare sorbereque haud factu facile est. [Plauto, Mostelaria 782] Ao mesmo tempo, soprar e engolir não é fácil de fazer. Com bochecha cheia d’água, ninguém sopra. Não se pode fazer a par comer e soprar. Não se pode fazer a par comer e assobiar. Simul flare et sorbere haud facile est. Não é fácil soprar e engolir ao mesmo tempo. Simul sorbere et flare difficile. [Erasmo, Adagia 2.2.80] Simul sorbere ac flare, difficile. [DAPR 543] Simul sorbere ac flare non possum. Não posso engolir e soprar ao mesmo tempo. VIDE: Difficile est sorbere et simul flare. Flare simul, sorbere simul, res ardua semper. Haud enim facile est flare simul ac sorbere. Hic esse et illic simul non possum.

1747. Simul ista mundi conditor posuit deus: odium atque regnum. [Sêneca, Phoenissae 655] O deus criador do mundo fez estas duas coisas ao mesmo tempo: o ódio e o poder de mando.

1748. Simul pluit Dominus super segetem et super spinas. [S.Agostinho, Sermones 4] O Senhor faz chover ao mesmo tempo sobre a plantação e sobre os espinheiros.

1749. Simulans amicum inimicus inimicissimus. [Publílio Siro] O inimigo que finge ser amigo é o maior dos inimigos. Pior é fingido amigo que declarado inimigo.

1750. Simulata dulcedo virus pessimum tegeret. [S.Jerônimo, Adversus Rufinum 1.7] A doçura fingida esconderá um veneno terrível. Mel nos beiços, fel no coração. VIDE: Aurea verba, cor ferreum. Impia sub dulci melle venena latent.

1751. Simulata nullius momenti sunt. [L.De-Mauri, Regulae Juris 124] As coisas simuladas não têm valor algum. VIDE: Actus simulatus nullius est momenti.

1751a. Simulata pax, cum splendet, frangitur. Paz fingida, enquanto brilha, se rompe.

1751b. Simulata probitas, duplex nequitia. [Gaal 230] Honestidade simulada, maldade em dobro. VIDE: Personata sanctimonia, duplex nequitia.

1752. Simulata vultu probitas nequitia est duplex. [Publílio Siro] A honestidade fingida é desonestidade dobrada. Simulata probitas, duplex nequitia. [Wander 1220] Honestidade fingida, desonestidade em dobro.

1753. Simulatae nuptiae nullius momenti sunt. [Digesta 23.2.30] Casamento simulado não tem qualquer valor.

1754. Simulatio amicitiae repugnat. [Cícero, De Amicitia 25] O fingimento repugna à amizade.

1754a. Simulatio amoris peior odio est. [Henderson 414] O amor fingido é pior que o ódio.

1755. Simulatio humilitatis maior est superbia. [S.Agostinho / Bernardes, Nova Floresta 3.305] A simulação da humildade é soberba verdadeira.

1756. Simulator ore decipit amicum suum. [Vulgata, Provérbios 11.9] O fingidor com a boca engana ao seu amigo. Amigo fingido é pior que inimigo.

1757. Sin ipse animum perpulit, dum vivit, victor victorum cluet. [Plauto, Trinummus 308] Mas se ele dominou o próprio coração, será considerado o vencedor dos vencedores, enquanto viver. VIDE: Victor victorum cluet.

1758. Sincerae vere fidei amici praecipue in adversis rebus cognoscuntur. [Valério Máximo, Facta et Dicta Memorabilia 4.7] É principalmente na adversidade que se conhecem os amigos confiáveis. O amigo certo se conhece na ocasião incerta. O amigo fingido conhecê-lo-ás no arruído. VIDE: Amicitia vera in calamitate agnoscitur. Sors aspera monstrat amicum.

1759. Sincere et constanter. [Divisa] Com sinceridade e constância.

1760. Sincere, id est, de corde, non ex ore tantum. Com sinceridade, isto é, do coração, não apenas da boca.

1761. Sinceritas laudanda. [Epígrafe de Fábula de Fedro 4.13 / Rezende 6302] A sinceridade é louvável.

1762. Sincerum est nisi vas quodcumque infundis, acescit. [Horácio, Epistulae 1.2.54] Se o vaso não está limpo, tudo que nele se coloca azeda. VIDE: Purga vasa: nisi purges, liquor omnis acescit infusus, peremit semina, messis obit. Vas obsoletum de vino gignit acetum.

1762a. Sine adversario nulla lucta. [Bernolák 304] Sem adversário, não há luta. Quando um não quer, dois não brigam.

1763. Sine amicitia vita est nulla. [Cícero, De Amicitia 23.86, adaptado] Sem amizade, a vida nada vale. É rico quem tem amigos. VIDE: Nulla potest esse iucunditas sublata amicitia.

1764. Sine amico non potes bene vivere. [Tomás de Kempis, De Imitatione Christi 2.8.20] Sem amigo, não se pode viver bem. Não se pode viver sem amigos. VIDE: Alteri vivas oportet, si tibi vis vivere. Miserum est carere consuetudine amicorum. Quae potest esse iucunditas vitae, sublatis amicitiis? Tanti homo est sine amico, quanti corpus absque spiritu est.

1765. Sine amico visceratio, leonis ac lupi vita est. [Epicuro / Sêneca, Epistulae Morales 19.10] Não ter um amigo com quem dividir os alimentos é levar uma vida de leão ou de lobo.

1766. Sine amore iocisque nil est iucundum. [Horácio, Epistulae 1.6.65] Sem amor e divertimentos não há alegria.

1767. Sine animo revertendi. [Jur / Black 1632] Sem intenção de voltar.

1768. Sine anno. Sem indicação do ano. (=Nas bibliografias usa-se a abreviatura sa).

1769. Sine auctore non erit reus. [Pereira 118] Sem autor não haverá réu. Quando um não quer, dois não brigam.

1770. Sine Baccho et Cerere friget Venus. [DAPR 746] Sem vinho e sem pão, o amor esfria. Sem vinho e sem pão, o amor é vão. Sem Ceres e Baco o amor é fraco. Sem comer e sem beber não há prazer. VIDE: Absente vino, nulla tunc adest Venus. Absente vino pariter exsulat Venus. Sine Cerere et Baccho friget Venus. Sine Cerere et Libero friget Venus.

1771. Sine canibus et retibus. [Píndaro / Erasmo, Adagia 4.8.78] Sem cães nem redes. (=Com os próprios recursos). VIDE: Absque canibus et retibus.

1772. Sine capite fabula. [Zenódoto / Erasmo, Adagia 1.1.14] Uma história sem cabeça. História sem pés nem cabeça. Sine capite sermo. VIDE: Nec caput, nec pes sermoni apparet.

1773. Sine causa, nihil fit in terra. [Vulgata, Jó 5.6] Nada se faz na terra sem causa.

1774. Sine causae cognitione. Sem conhecimento de causa.

1775. Sine Cerere et Libero friget Venus. [Terêncio, Eunuchus 732] Sem pão e vinho, o amor esfria. Sem vinho e sem pão, o amor é vão. Sem Ceres e Baco o amor é fraco. Sem comer e sem beber não há prazer. Sine Cerere et Baccho friget Venus. [Erasmo, Adagia 2.3.97] VIDE: Absente vino, nulla tunc adest Venus. Absente vino pariter exsulat Venus. Saturo Venus adest, famelico nequaquam adest. Sine Baccho et Cerere friget Venus. Ventri inani non inest formarum amor.

1776. Sine certamine non potes venire ad coronam. Sem peleja não se pode ganhar a coroa. Sem trabalho, só a pobreza. Sine certamine non potes venire ad patientiae coronam. [Tomás de Kempis, De Imitatione Christi 4.19.4] Sem peleja não podes alcançar o prêmio da paciência. VIDE: Sine labore non tenditur ad requiem, nec sine pugna pervenitur ad victoriam.

1777. Sine consilio nihil facias, et post factum non paenitebis. [Vulgata, Eclesiástico 32.24] Não faças nada sem refletir, e, depois de feito, não te arrependerás. VIDE: Nil sine consilio facias: sic facta probantur. Omnia fac cum consilio, et post factum non paenitebis.

1778. Sine controversia. Sem contestação.

1779. Sine cortice nabis. [Erasmo, Adagia 1.8.42] Nadarás sem bóia. (=Não contarás com nenhum auxílio. Governar a si mesmo, sem conselho de outrem). Voar com as próprias asas. VIDE: Nabis sine cortice.

1780. Sine crimine. Sem reproche.

1781. Sine cruce, sine luce. [Divisa] Sem a cruz, sem a luz.

1782. Sine culpa, nisi subsit causa, non est aliquis puniendus. [Jur / Rezende 6309] Ninguém pode ser punido se não houver causa.

1783. Sine cura. Sem preocupação. (=Sinecura. Emprego rendoso que não obriga a trabalho algum).

1784. Sine debita licentia. [Jur] Sem a devida licença.

1784a. Sine Deo nihil. [Divisa] Sem Deus, nada.

1785. Sine die. [Black 1632] Sem dia determinado. Sem fixar o dia. Sine die constituta.

1786. Sine Divino Numine, nihil est in homine. [Odilo Schreger, Studiosus Jovialis 18] Sem Deus, não há nada no homem. Sem Deus, nem até a porta, e com Deus, através dos mares. VIDE: Nisi Dominus, frustra.

1787. Sine doctrina vita est quasi imago mortis. [Dionísio Catão, Disticha 3.1] Sem instrução, a vida é como um retrato da morte.

1788. Sine dolo adulterium non committitur. [Jur] Não se comete adultério sem dolo.

1789. Sine dolore est vulnus, quod ferendum est cum victoria. [Publílio Siro] É indolor a ferida que se carrega com a vitória.

1790. Sine dolore non vivitur in amore. [Tomás de Kempis, De Imitatione Christi 4.5.33] Sem sofrimento, não se vive no amor. VIDE: Ubi amor, ibi dolor.

1791. Sine dubio. Sem dúvida. VIDE: Absque dubio.

1792. Sine effusione sanguinis. Sem derramamento de sangue. VIDE: Effusione sanguinis.

1793. Sine feriis. Sem descanso. Incessantemente. VIDE: Sine ullis feriis.

1794. Sine fictione didici, et sine invidia communico. [Vulgata, Sabedoria 7.13] Aprendi sem malícia e sem inveja distribuo.

1795. Sine fide impossibile est placere Deo. Sem fé, é impossível agradar a Deus. VIDE: Impossibile sine fide aliquem placere Deo.

1796. Sine fine. [Grynaeus 76] Sem fim.

1797. Sine fuco. Sem disfarce. Lealmente. Sem rebuço.

1798. Sine fuco et fallaciis. Sem qualquer enfeite nem engano.

1799. Sine fumo flamma non ascendit. [Tomás de Kempis, De Imitatione Christi 4.49.4] A chama não sobe sem fumaça. Não há fogo sem fumo.

1800. Sine gente, sine lege, sine lare est ille qui bellum amat intestinum, horrendum. [Homero, Ilíada 9,64-65] Quem ama a horrível guerra civil é o homem sem laços de família, sem lei e sem lar.

Ao Topo