DICIONÁRIO DE EXPRESSÕES E FRASES LATINAS

Compilado por HENERIK KOCHER

Home - Introdução - Bibliografia - Abreviaturas

A  B  C  D  E  F  G  H  I  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  VZ

S1  S2  S3  S4  S5  S6  S7  S8  S9  S10  S11  S12  S13  S14  S15

S11: 2001-2200

2001. Sola virtus fortunatissimos potest facere. [Apuleio, De Dogmate Platonis 2] Só a virtude pode fazer os homens completamente felizes. VIDE: Solae faciunt virtutes beatum.

2002. Sola virtus homines honestat; haec est perennis unda nobilitatis, honoris, gloriae. [Luigi Angeli, Memorie Storiche 127] Só a virtude dignifica os homens; ela é um perene mar de nobreza, de honra, de gloria.

2003. Sola virtus invicta. [Divisa] Só a virtude é invicta.

2004. Sola virtus nobilitat. [Divisa] Só a virtude enobrece. Sola virtus, non maiorum sanguis, verae nobilitatis firmum est argumentum. Somente a virtude, não o sangue dos antepassados, é prova de nobreza. A nobreza adquire-se vivendo, não nascendo. Deixemos pais e avós, por nós mesmos sejamos bons. VIDE: Datur meritis maiorum nulla gloria. Magis virtus quam genus nobilitatem efficit. Nobilis est ille, quem nobilitat sua virtus. Nobilis est ille, quem nobilitavit sua virtus; degener est ille, quem virtus nulla beavit. Nobilitatis virtus non stemma character. Non genus virum ornat. Nostra nos virtute decet, non sanguine niti. Sola nobilitas virtus. Virtus sola nobilitat. Virtus, non stemma. Virtute decet, non sanguine niti.

2005. Sola virtus praestat gaudium perpetuum, securum. [Sêneca, Epistulae Morales 27.3] Só a virtude oferece prazer permanente, tranqüilo. Sola virtus gaudium perpetuum. [DAPR 824] Só a virtude é prazer permanente.

2006. Sola virtus triumphat. [Divisa] Só a virtude triunfa.

2007. Solacium affert dolore affecto eodem dolore laborantium participatio. [Apostólio 20.17] Traz conforto a quem foi atingido por uma desgraça a participação dos que sofreram com a mesma desgraça. Mal de muitos consolo é. VIDE: Solacium est miseris socium habere malorum.

2008. Solacium est miseris socios habere Penates. [Rezende 6406] É consolo dos desgraçados terem os deuses por companheiros.

2009. Solacium est miseris socium habere malorum. [Rezende 6407] É consolo para os desgraçados terem um companheiro de infortúnio. Mal de muitos consolo é. Mal de muitos gozo é. Solacium est miseris socios habere poenarum. Solacium est miseris socios habere in tormentis. É consolo dos infelizes terem companheiros nos sofrimentos. Solacium est miseris socios habere malorum; sed non minus ardebunt, qui cum multis ardent. É consolo para os infelizes terem companheiros de sofrimentos, mas não se queimarão menos os que são queimados junto com muitos. VIDE: Calamitatum habere socios miseris est solacio. Commune naufragium, omnibus est consolatio. Commune naufragium, omnibus solacium. Commune naufragium omnibus solatio est. Consolatio miserorum est habere socios. Gaudium est miseris socios habere poenarum. Magna consolatio est patientis, si secum habeat condolentem. Solamen miseris socios habuisse malorum. Solamen miseris socios habuisse doloris.

2010. Solacium grande est cum universo una rapi. [Publílio Siro] É um grande consolo arruinar-se junto com todos. Mal de muitos consolo é. VIDE: Solamen miseris socios habuisse malorum.

2011. Solae faciunt virtutes beatum. [Macróbio, In Somnium Scipionis 1.8.3] Só as virtudes fazem o homem feliz. VIDE: Sola virtus fortunatissimos potest facere

2012. Solam divi Augusti mentem tantae molis capacem. [Tácito, Annales 1.11] Só a mente do divino Augusto seria capaz de obra tão grande. VIDE: Nec unius mentem esse tantae molis capacem.

2013. Solamen miseris socios habuisse malorum. [Espinosa, Ethica 4.57] É consolo para os desgraçados terem um companheiro de infortúnio. Mal de muitos consolo é. Mal de muitos gozo é. Solamen miseris socios habuisse doloris. [Tomás de Kempis, De Imitatione Christi] VIDE: Calamitatum habere socios miseris est solacio. Commune naufragium, omnibus est consolatio. Commune naufragium, omnibus solacium. Commune naufragium omnibus solatio est. Consolatio miserorum est habere socios. Dulce est miseris socios habuisse doloris. Gaudium est miseris socios habere poenarum. Magna consolatio est patientis, si secum habeat condolentem. Solacium grande est cum universo una rapi

2014. Solamen, triste solamen. Consolo, triste consolo.

2015. Sole orto spes; descendente pax. [Inscrição em relógio solar] Sol nascente, esperança; poente, a paz.

2016. Sole splendidior veritas. [S.W.Wilby, How to Speak Latin 200] A verdade brilha mais que o sol.

2017. Solem e mundo tollere videntur, qui amicitiam e vita tollunt. [Cícero, De Amicitia 13] Parece tirarem o sol do mundo os que tiram a amizade de sua vida.

2018. Solem fugatis nubilis reduci. [Branco 334] Afastadas as nuvens, o sol retorna. Depois da tempestade, vem a bonança. VIDE: Blandi post nubila soles. Clarior est solito post maxima nubila Phoebus. Gratus est sollicito post maxima nubila Phoebus. Imbribus obscuris succedunt lumina solis. Nubilo serena succedunt. Phoebum post nubila irradiare. Post maxima nubila Phoebus. Post nebulas Phoebus. Post nubila, Phoebus.

2019. Solem quis dicere falsum audeat? [Virgílio, Georgica 1.463] Quem ousaria dizer que o sol é falso?

2020. Solem suum (Deus) oriri facit super bonos et malos. [Vulgata, Mateus 5.45] O seu sol Deus faz brilhar sobre os bons e sobre os maus. O sol nasce para todos. VIDE: Cum sol oritur, cunctis oritur. Deus pluit super bonos et malos, et solem suum orire facit super iustos et iniustos. Sitis filii Patris vestri qui in caelis est, qui solem suum oriri facit super bonos et malos, et pluit super iustos et iniustos. Sol omnibus lucet.

2021. Solemne est contrahentibus se ipsos decipere. [Rezende 6412] Para os noivos é uma solenidade enganarem-se reciprocamente. Com verdade ou com mentira, casou a velha a sua filha.

2022. Solent extrema facere securos mala. [Sêneca, Oedipus 386] Os males extremos costumam fazer os resignados.

2023. Solent mendaces luere poenas maleficii. [Fedro, Fabulae 1.17.1] Os mentirosos geralmente recebem a punição pelo malefício.

2024. Solent pares facile congregari cum paribus. [Amiano Marcelino, Noctes Atticae 28.1.53] Os iguais costumam reunir-se com facilidade com seus iguais. Lé com lé, cré com cré, cada um com os da sua ralé. Cada um procura o seu semelhante. Cada ovelha com sua parelha. Aves da mesma pena andam juntas. VIDE: Assidet usque graculus graculo. Aves discolores raro simul volitant. Concolores aves facillime congregantur. Graculus graculo assidet. Graculus graculo, pica picae sociatur. Monedulae semper monedula assidet. Pares cum paribus facillime congregantur. Pares cum paribus maxime congregantur. Parium cum paribus facilis congregatio est. Prope graculum saepe alter astat graculus. Semper graculus cum graculo. Semper graculus assidet graculo. Volatilia ad sibi similia conveniunt.

2025. Solent primo quae sunt neglecta nocere. [Dionísio Catão, Disticha 4.9] As coisas no início negligenciadas costumam causar prejuízos.

2026. Solet a despectis par referri gratia. [Fedro, Fabulae 3.2.1] A gentileza costuma ser devolvida na mesma moeda pelos desprezados. VIDE: Par pari refertur.

2027. Solet aliud sentire, aliud loqui. Costuma sentir uma coisa, dizer outra. É um homem de duas caras. VIDE: Solet enim aliud sentire et loqui.

2028. Solet cibus, cum sumitur, tacitos efficere, potus loquaces. [Macróbio, Saturnalia 7.1] O alimento, ao ser tomado, nos torna silenciosos, porém a bebida nos torna loquazes.

2029. Solet enim aliud sentire et loqui. [Cícero, Ad Familiares 8.1] Ele costuma pensar uma coisa e dizer outra.

2030. Solet esse in dubiis, pro consilio, temeritas. [Publílio Siro] Nos momentos difíceis a temeridade costuma substituir a prudência.

2030a. Solet fortuna, quos plurimis beneficiis ornavit, ad duriorem casum reservare. [Incerti Auctoris De Bello Alexandrino 25] A fortuna costuma reservar para sorte mais dura aqueles que honrou com muitos benefícios.

2031. Solet hora, quod multi anni abstulerunt, reddere. [Publílio Siro] Costuma uma única hora devolver o que muitos anos tiraram. O que não acontece num ano, acontece num minuto. VIDE: Accidit in puncto quod non contingit in anno. Accidit uno puncto quod non speratur in anno. Quod donare mora nequit annua, dat brevis hora. Quod praestare mora nequit annua, dat brevis hora. Saepe dat una dies quod non evenit in anno. Saepe dat una dies quod totus denegat annus.

2032. Solet laetitia arcana mentis aperire. [S.Gregório / Bernardes, Luz e Calor 1.148] A alegria costuma descobrir os segredos do coração.

2033. Solet sequi laus, cum viam fecit labor. [Publílio Siro] A glória costuma chegar, quando o trabalho abriu o caminho. Não há honra sem trabalho. VIDE: Gloria labores sequitur. Labor gloriae pater. Labores pariunt honores.

2034. Soli Deo competit hoc vox: meum. [Filo Hebreu / Bernardes, Luz e Calor 1.219.27] A palavra ‘meu’ só a Deus compete.

2035. Soli Deo gloria. [Divisa] Glória ao Deus único. Soli Deo gloria et honor. [Divisa] Glória e honra ao Deus único. Soli Deo honor et gloria in saecula saeculorum. [Vulgata, 1Timóteo 1.17] Ao Deus único, honra e glória para sempre.

2035a. Soli Deo immortali, invisibili, qui dedit velle et perficere, sit laus et gloria, in sempiterna saecula saeculorum. [Agradecimento a Deus registrado pelo autor ao final de seu livro] Ao Deus único, invisível, que nos concedeu querer e realizar, louvor e glória, para sempre.

2036. Soli hoc sapienti contingit, ut nihil faciat invitus, nihil dolens, nihil coactus. [Cícero, Paradoxa 34] Só ao homem sábio acontece de nada fazer sem vontade, nada insatisfeito, nada obrigado. VIDE: Sapiens nihil facit invitus, nihil dolens, nihil coactus.

2037. Soli lumen inferre. [Henderson 415] Levar luz para o sol. Levar água ao mar. Levar ferro a Biscaia. Ensinar padre-nosso ao vigário. Soli lumen dare. VIDE: Alcinoo poma dare.

2038. Solidissima corporis pars est quam frequens usus agitavit. [Sêneca, De Providentia 4.12] O mais forte membro do corpo humano é o que o uso constante movimentou.

2039. Solis defectio. O eclipse do sol. Solis labor.

2040. Solis et umbrae concordia. [Inscrição em relógio solar] A união do sol e da sombra.

2041. Solis medicis licet impune occidere. [Grynaeus 212] Só aos médicos é permitido matar impunemente. Os erros do médico, a terra os cobre.

2042. Solis occasus. O pôr do sol.

2043. Solis ortus. O nascimento do sol.

2044. Solis par hominis cursus fit, meta sed impar: si cadit ille redit, si cadit iste perit. [L.DeMauri, 500 Proverbi e Motti Latini 367] A órbita do sol é igual à do homem, mas o destino é diferente: se aquele desce, volta; se este desce, morre.

2044b. Solis poëtis licet insanire. Só aos poetas é permitido dizer coisas loucas.

2045. Solis putatis esse mentulas vobis? [Catulo, Carmina 37.3] Julgais que só vós sois machos?

2046. Solis radio putem scriptum, ita claret. [Tertuliano, De Ressurrectione Carnis 47] Brilha tanto, que julgo ter sido escrito com um raio de sol.

2047. Solitario difficilis vita. [Aristóteles, Ethica 1.9.10 / Busarello 324] Para o solitário a vida é difícil.

2048. Solitudinem faciunt, pacem appellant. Fazem um deserto, e dizem que é paz. VIDE: Ubi solitudinem faciunt, pacem appellant.

2049. Solitudinem quaerit, qui vult cum innocentibus vivere. [DM 27] Procura a solidão quem quer viver com inocentes. Não há homem sem senão.

2050. Solitudo caeli ianua. [Inscrição num Mosteiro de Trapistas / Busarello 325] A solidão é a porta do céu.

2050a. Solicitudo cor devorat, et nihil prodest. [E.Lubin, Clavis Graecae Linguae 423] A preocupação desgasta o coração, e não melhora nada.

2051. Solitudo est mater sollicitudinis. A solidão é a mãe da inquietação. VIDE: Est solitudo mater sollicitudinis.

2052. Solitudo placet Musis, urbs est inimica poëtis. [Petrarca, De Secreto Conflictu Curarum Mearum, Liber 2 / Carvalho 72] A solidão apraz às musas; a cidade é inimiga dos poetas.

2053. Solius affatus est sermo dimidiatus, sed cum auditur reliquus, tunc res aperitur. [Walther 13150 / Tosi 1126] A fala de uma só das partes é meio discurso, mas, quando se ouve a outra parte, a questão se esclarece. VIDE: Audi alteram partem. Audi et alteram partem. Audi partem alteram. Audiatur et altera pars. Et altera pars audiatur. Iudicium differ, partes dum audiveris ambas. Iudicium ne fer si non sunt ambo locuti. Ne iudex fueris, partes ni audiveris ambas. Ne rem defini, nisi partem audieris utramque.

2054. Solius est proprium scire futura Dei. [Samuel Singer, Thesaurus Proverbiorum Medii Aevi 147] Só a Deus pertence conhecer o futuro. O futuro a Deus pertence. VIDE: Cursus fatorum nescit mens ulla virorum; solius est proprium scire futura Dei. Fruere praesentibus; futura diis committe! Praesentia scire fas homini; solique Deo praescire futura. Solus Deus futura novit.

2055. Sollertia capiuntur quae alioqui capi nequeant. [Apostólio 8.99] Conseguem-se pela astúcia as coisas que não se podem conseguir de outro modo. Se não basta a pele do leão, põe uma de raposa. VIDE: Ars compensabit, quod vis tibi magna negabit. Dolo pugnandum dum quis par non est armis. Ingenium superat vires.

2056. Sollicitae mentes speque metuque pavent. [Ovídio, Fasti 3.362] Os espíritos desassossegados tremem tanto de esperança como de medo.

2057. Sollicitae tu causa, pecunia, vitae. [Propércio, Elegiae 3.7.1] Ó dinheiro, tu és a causa da vida cheia de cuidados. VIDE: Ergone sollicitae tu causa, pecunia, vitae es?

2058. Sollicitudine non pigri. [Vulgata, Romanos 12.11] No cuidado que deveis ter, não sejais preguiçosos.

2059. Sollicitudines et vigiliae inimici sunt naturae. [VES 92] As preocupações e as vigílias são inimigas da natureza.

2060. Sollicitudines exedunt animos. As preocupações arruínam os espíritos. VIDE: Aegritudines exedunt animos. Aegritudines exedunt homines. Exedunt animos maerores.

2061. Sollicitudo cor devorat, neque quidquam prodest. [Schrevelius 1175] A preocupação devora o coração, mas não ajuda em nada.

2062. Solo cedere solent ea quae aedificantur aut seruntur. [Digesta 41.1.9.1] Costumam pertencer ao solo as coisas que nele se edificam ou semeiam. Solo cedit quod solo implantatur. [Black 1640] Pertence ao solo o que nele se planta. Solo cedit quod solo inaedificatur. [Black 1640] Pertence ao solo o que nele se edifica.

2063. Solo, salo, caelo potentes. [Divisa / Rezende 6419] Poderosos na terra, no mar, no céu.

2064. Solo vomere terra proscinditur; sed ut hoc fieri possit, etiam cetera aratri membra sunt necessaria. [S.Agostinho, De Civitate Dei 16.2.3] A terra é cortada somente pela relha do arado, mas para que isso aconteça, todas as outras peças do arado são necessárias.

2065. Solum bellum gignit pacem. Somente a guerra produz a paz. A boa guerra faz a boa paz. VIDE: Pacis tempore, cogitandum de bello. Qui desiderat pacem, praeparet bellum. Si pace frui volumus, bellum gerendum est. Si vis pacem, para bellum. Spes pacis affulget, cum serio bellum geritur. Suscipienda quidem bella sunt ob eam causam, ut sine iniuria in pace vivatur. Tempore pacis cogitandum de bello.

2066. Solum certum nihil esse certi. A única coisa certa é que não há nada certo. Neste mundo tudo depende da sorte. Solum certum nihil esse certi, et homine nihil miserius aut superbius. [Plínio Antigo, Naturalis Historia 2.25] A única coisa certa é que não há nada certo e que não há nada mais miserável e mais soberbo que o homem. VIDE: Hoc unum certum est, nihil esse certi. Quid igitur erit verum? Fortassis hoc unum, nihil esse certi.

2067. Solum genitale. [Codex Theodosiani 10.19.7] O solo natal. VIDE: Genitale solum. Natale solum. Natalia arva.

2068. Solummodo hoc inveni, quod fecerit Deus hominem rectum, et ipse se infinitis miscuerit quaestionibus. [Vulgata, Eclesiastes 7.30] O que eu unicamente achei foi que Deus criou o homem reto, e que ele mesmo se meteu em infinitas questões.

2069. Solus cum fatur, quasi nullus homo reputatur. [Suringar, Glossarium 61; Walther 29987 / Tosi 1057] O homem, quando fala sozinho, é considerado como ninguém. Um e nenhum, tudo é um. VIDE: Unus homo nihil est: dicto non credimus uni. Unus vir, nullus vir.

2070. Solus cum sola in lecto non praesumitur orare Pater Noster. [Eiselein 141] Um homem sozinho com uma mulher sozinha na cama, não se presume rezarem o padre-nosso.

2071. Solus currens vicit. [Grynaeus 706] Só venceu quem correu. Quem não anda, não ganha.

2072. Solus Deus facit heredem, non homo. [Jur / Black 1640] Só Deus faz o herdeiro, o homem não. Solus Deus heredem facere potest. [Ranulph de Glanville, De Legibus Angliae 7.1] Só Deus pode fazer o herdeiro. VIDE: Deus solus heredem facere potest. Heredem Deus facit, non homo.

2073. Solus Deus futura novit. [John Collins, Dictionary of Spanish Proverbs 112] Só Deus sabe o que vai acontecer. O futuro a Deus pertence. O futuro é segredo de Deus. VIDE: Cursus fatorum nescit mens ulla virorum; solius est proprium scire futura Dei. Solius est proprium scire futura Dei.

2074. Solus dives, solus beatus est, qui avaritiae ceterisque cupiditatibus imperat. Só é rico e feliz quem domina a cobiça e as demais ambições.

2075. Solus homo ex tot animalium generibus rationis est particeps. [Cícero, De Legibus 1.7.22, adaptado] O ser humano é o único, de tantos gêneros de seres vivos, que participa da razão. Solus homo inter animantes rationis est particeps.

2076. Solus metus cohibet quos fides promissa non retinet. [Cassiodoro / Bernardes, Nova Floresta 1.432] Só o medo coíbe aos que a lealdade prometida não sustenta.

2077. Solus non est quem diligant dii. [Terêncio, Andria 973] Não está só aquele a quem os deuses amam. Com Deus adiante, o mar é chão.

2078. Solus sapiens, et virtuti addictus hominis nomine dignus. [Lactâncio Firmiano / Bernardes, Nova Floresta 3.543] Só quem é sábio e dedicado à virtude é digno do nome de homem.

2079. Solus sapiens scit amare, solus sapiens amicus est. [Sêneca, Epistulae Morales 81.12] Só o sábio sabe amar, só o sábio é amigo.

2080. Soluta oratione. Em prosa.

2080a. Solutio debiti amicitiam non turbat. [Bernolák 288] Pagamento de dívida não perturba a amizade. Quem paga suas dívidas sua fortuna aumenta.

2081. Solutio dilata tandem urgebitur. [Gaal 227] Pagamento adiado finalmente será cobrado. O diferido não está perdido. VIDE: Dilatio non est ablatio, et quod differtur non aufertur. Quidquid videtur dimissum esse, dilatum est. Quod differtur, non aufertur.

2082. Solutio est prestatio eius quod in obligatione est. [Jur] Pagamento é a prestação daquilo que é objeto da obrigação.

2083. Solutio super unguem. [Brewer, Dictionary of Phrase and Fable] Pagamento à vista.

2084. Solutione eius quod debetur, tollitur omnis obligatio. [Jur] Toda obrigação se extingue pelo pagamento daquilo que é devido. VIDE: Tollitur autem omnis obligatio solutione eius quod debetur, vel si quis, consentiente creditore, aliud pro alio solverit.

2084a. Soluto iure dantis solvitur et ius accipientis. [Julien-Michel Dufour, Code Civil des Français 155] Extinto o direito do concedente, extingue-se o direito do recipiente. VIDE: Resoluto iure concedentis resolvitur ius concessum. Resoluto iure concedentis resolvitur ius accipientis.

2085. Solve aes alienum, et quod te cruciat scies. [Pereira, 116] Paga a dívida e saberás o que te faz sofrer. Paga o que deves, sararás do mal que tens. Quem paga o que deve, aumenta o que é seu.

2086. Solve calceamentum tuum de pedibus tuis: locus enim in quo stas, terra sancta est. [Vulgata, Êxodo 3.5] Tira os sapatos de teus pés, porque o lugar em que estás é uma terra santa. Solve calceamentum pedum tuorum: locus enim in quo stas, terra sancta est. [Vulgata, Atos 7.33] Solve calceamentum tuum de pedibus tuis: locus enim in quo stas, sanctus est. [Vulgata, Josué 5.16].

2087. Solve et repete. [Jur] Paga e depois pede o reembolso. VIDE: Indebiti soluti repetitio

2088. Solve metus; feret haec aliquam tibi fama salutem. [Virgílio, Eneida 1.463] Afasta as tuas preocupações; a tua fama contribuirá para tua salvação.

2089. Solve senescentem mature sanus equum. [Horácio, Epistulae 1.1.8] Tem o bom-senso de desatrelar o cavalo que envelhece.

2090. Solvere diffidit nodum, qui diffidit ense. [Jogo de palavras / Binder, Thesaurus 3178] Desistiu de desfazer o nó quem o cortou com a espada.

2091. Solvere et compensare paria sunt. [Jur] Pagar e compensar se equivalem.

2092. Solvi non potest aliud pro alio invito creditore. [Jur / Rezende 6427] Uma coisa não pode ser paga com outra sem o consentimento do credor.

2092. Solvit ad diem. [Jur] Pagou no dia certo.

2093. Solvitur acris hiems. [Horácio, Carmina 1.4.1] O severo inverno está derretendo.

2094. Solvitur ambulando. Esclarece-se andando. (=A experiência esclarecerá a dúvida).

2095. Somne, quies rerum, placidissime, Somne, deorum, pax animi, quem cura fugit, qui corpora duris fessa ministeriis mulces reparasque labori! [Ovídio, Metamorphoses 11.623] Ó sono, repouso dos seres, ó sono, tu, que és o mais tranqüilo dos deuses, ó paz da alma, de quem o cuidado foge, tu que reconfortas os corpos cansados das duras tarefas e lhes dás novas forças para o trabalho!

2096. Somnia extollunt imprudentes. [Vulgata, Eclesiástico 34.1] Os sonhos dão asas às fantasias dos imprudentes.

2097. Somnia ne cures, nam fallunt plurima plures. [DAPR 617] Não te preocupes com sonhos, pois a maioria deles engana muita gente. Sonhos são sonhos. Somnia ne cures, nam fallunt somnia plures. [Gaal 1558] Somnia ne cures, per somnia falluntur quam plures. VIDE: Nil somnia veri. Omnia somnia mendacia. Somniis non confidendum.

2098. Somnia ne cures, nam mens humana quod optat, dum vigilat, verum per somnum cernit id ipsum. [Dionísio Catão, Disticha 2.31] Não dês importância a sonhos, pois aquilo que a mente humana deseja quando está acordada, ela o vê durante o sono.

2099. Somniat ea quae vigilans voluit. [Pereira 101] Ele sonha com o que desejou quando estava acordado. De noite sonha no que de dia anda cuidando. VIDE: Ille somniat ea quae vigilans voluit.

2100. Somniis non confidendum. Não se deve confiar nos sonhos. VIDE: Somnia ne cures, nam fallunt plurima plures.

2101. Somnium narrare vigilantis est, et vitia sua confiteri sanitatis indicium est. [Sêneca, Epistulae Morales 53.8] Só quem está acordado pode contar seu sonho, e confessar seus erros é sinal de sanidade.

2102. Somno, esca, potu, nemo carere potest. [Gaal 392] Ninguém pode ficar sem dormir, comer e beber. Sem comer e sem beber, não há prazer. VIDE: Praecipito mihi, me postquam satiaveris esca.

2103. Somnum ne rumpe leoni. [Vincenzo Scarcella, Adagi 42] Não interrompas o sono do leão. Não despertes o cão que dorme. VIDE: Canem sopitum ne excita. Lites mortuae non sunt suscitandae. Malum bene conditum ne moveris. Non expedit concutere felicem statum.

2104. Somnus domat famem malorum pessimum. [Manúcio, Adagia 649] O sono vence a fome, que é o pior dos males. VIDE: Esurienti vulpi somnus obrepit. Vulpi esurienti somnus obrepit.

2105. Somnus donum divum gratissimum. O sono é a mais agradável dádiva dos deuses.

2106. Somnus est frater mortis. [DAPR 616] O sono é irmão da morte. VIDE: Consanguineus leti sopor. Somnus mortis imago.

2107. Somnus meridianus assuetis non est denegandus. [Nenter 98] A quem está acostumado, não se deve negar o sono do meio-dia.

2108. Somnus mortis imago. [DAPR 811] O sono é o retrato da morte. VIDE: Consanguineus leti sopor. Mors somno similis est. Mortis imago et simulacrum somnus. Mortis imago sopor. Nihil est morti tam simile, quam somnus. Stulte, quid est somnus, gelidae nisi mortis imago?

2109. Somnus nimius corpus enervat, hominesque stupidos reddit. [Nenter 96] O sono excessivo enfraquece o corpo, e torna estúpidos os homens.

2110. Somnus pomeridianus infantibus, senibus et debilibus non denegandus est. [Nenter 96] O sono da tarde não deve ser negado nem às crianças, nem aos velhos, nem aos debilitados.

2111. Somnus sollicitas deficit ante domos. [Tibulo, Elegiae 3.20.4] O sono se afasta das casas onde há preocupações. Quem tem cuidados, não dorme.

2112. Somnus statim post cenam initus noxius est. [Nenter 96] Faz mal o sono iniciado imediatamente após o jantar.

2113. Sontibus parent boni. [Sêneca, Hercules Furens 252] Os bons obedecem aos maus.

2114. Sonus geminas mihi circumit aures. [Estácio, Silva 4.4.26] Circula um ruído em volta de minhas duas orelhas. Minhas orelhas estão ardendo.

2115. Sopitos deludunt somnia sensus. [Virgílio, Eneida 10.643] Os sonhos zombam dos sentidos adormecidos.

2116. Sopitos ne suscitaveris ignes. [Rezende 6430] Não atices o fogo adormecido. Não despertes o cão que dorme. Sopitos suscitat ignes. [Virgílio, Eneida 5.743; 8.410] Ele está despertando o fogo adormecido. VIDE: Canem sopitum ne excita. Lites mortuae non sunt suscitandae. Malum bene conditum ne moveris.

2117. Sorbe quod ipse miscuisti. [Binder, Thesaurus 3182] Bebe o que tu mesmo preparaste. Quem fez seu angu, que o coma. VIDE: Colo quod aptasti, ipsi tibi nendum est. Compedes quas ipse fecit, ipsus ut gestet faber. Tibi, quod intristi, exedendum.

2118. Sordent prima quaeque, cum maiora sperantur. [Quinto Cúrcio, Historiae 10.10] Muito nos desagradam as coisas que temos, quando esperamos coisas melhores.

2119. Sordet honos formae nisi cui sapientia iuncta est. [Fabulae Aesopicae, Vulpis et Larva] Nada vale o louvor à beleza a que não está ligada a sabedoria. Beleza sem virtude é rosa sem cheio.

2120. Sordibus imbuti nequeunt dimittere sordes. [Gualterius Anglicus, Fabulae Aesopicae 38.11] Quem está envolvido em imundície não consegue livrar-se dela.

2121. Sordes vestium candidae mentis indicia sunt. [S.Jerônimo / S.Tomás de Aquino, Contra Impugnantes 3.1] Roupas humildes são indícios de mente cândida. Muitas vezes, a má folha esconde o melhor fruto. Sordidae vestes candidae mentis indicia sunt.

2122. Sordidus immundo scarabaeus stercore gaudet. [Swenka Ordsprak 118] O sujo escaravelho gosta do esterco imundo. Cada um tem seu gosto. Cada qual aprecia o cheiro do seu monturo. VIDE: Me mea delectant, te tua, quemque sua. Suum cuique bene olet fimetum. Suus cuique crepitus bene olet.

2123. Sorex suo perit indicio. [Moore 394] O rato se perde por sua própria revelação. Muita vez, se não fosse o galo cantar, gambá não achava a capoeira. Depois da mijada da cutia, o cachorro pega o faro. VIDE: Egomet meo indicio miser quasi sorex hodie perii. Lepus nidum suum prodit. Sui ipsius nidi indicium facit lepus. Suo ipsius indicio perit sorex.

2123a. Sorice iam plena censetur amara farina. [J.Wegeler, Philosophia Patrum 34] Quando o rato já está satisfeito, a farinha é considerada amarga. Barriga cheia, goiabada tem mofo. VIDE: Abundantia contemptum parit.

2124. Sors aequa merentes respicit. [Estácio, Thebaida 1.661] Uma sorte justa aguarda os merecedores.

2125. Sors aspera monstrat amicum. [Gualterius Anglicus, Fabulae Aesopicae 60.89] A adversidade mostra o amigo. Conhece-se o amigo certo na ocasião incerta. Na adversidade se conhece a amizade. Na necessidade se prova a amizade. No aperto e no perigo se conhece o amigo. O amigo fingido, conhecê-lo-ás no arruído. VIDE: Amicitia vera in calamitate agnoscitur. Amici probantur rebus adversis. Amicus certus in necessitate cernitur. Sincerae vere fidei amici praecipue in adversis rebus cognoscuntur.

2126. Sors bona, nihil aliud. [Divisa] Boa sorte, nada mais.

2127. Sors est sua cuique ferenda. [Manílio, Astronomicon 4.22] Cada qual deve suportar a sua sorte. Cada um carrega a sua cruz. VIDE: Sua cuique alea subeunda est.

2127a. Sors facit elatos. A sorte faz os nobres.

2128. Sors nulli negata est. [Gaal 220] A sorte não é negada a ninguém. Às vezes, vem o bem donde esperança não se tem.

2129. Sors omnia versat. [Divisa] A sorte revolve tudo. A fortuna é vária: hoje a favor, amanhã contrária. VIDE: Actutum fortunae solent mutari; varia vita est.

2129a. Sors sit amica tibi; paululum sapientia prodest. [F.V. y M.B., Colección de Refranes 288] Que a sorte te seja favorável, pois sabedoria pouco ajuda. Ventura te dê Deus, filho, que o saber pouco te basta. VIDE: Cui dei sunt propitii, lucrum ei obiciunt.

2130. Sorte patet misera, quae sit dilectio vera. [Bebel, Proverbia Germanica 347] Na sorte adversa, se vê qual é a amizade verdadeira. No aperto e no perigo se conhece o amigo. VIDE: Amicus certus in re incerta cernitur. Sors aspera monstrat amicum.

2131. Sorte sua quisque dives, si contentus. [Pereira 97] Todo indivíduo é rico, se está contente com sua sorte. Rico é quem se contenta com o que tem. Bem-aventurado é o que se contenta com o que tem. ] VIDE: Contentum suis rebus esse maximae sunt certissimaeque divitiae.

2132. Spargere porcis margaritas. [Rezende 4309] Atirar pérolas aos porcos. VIDE: Mittere margaritas ante porcos. Noli mittere margaritas ante porcos. Proicere margaritas ante porcos.

2133. Spargere voces in vulgum ambiguas. [Virgílio, Eneida 2.98] Disseminar boatos falsos entre o povo.

2134. Spartam nactus es, hanc orna. [Eurípides / Erasmo, Adagia 2.5.1] Tu conquistaste Esparta; trata de valorizá-la. (=Administra bem aquilo que conseguiste. Aproveita que a sorte está a teu favor). Spartam nactus, hanc adorna. Spartam nactus es, hanc adorna. Spartam nactus es, hanc exorna. Spartam nactus es, illam orna. Spartam quam nactus es, exorna. [Apostólio 9.89] Spartam quam nactus es, hanc orna. [Schottus, Adagia 68] Spartam sortitus es, hanc orna. [Erasmo, Institutio Principis Christiani 10.5] Valoriza a Esparta com que foste premiado. Spartam quisque suam fas est ornare. [Reusner, Epigrammata 3, Ad Philipum Georgium] .Cada um deve valorizar a sua Esparta. (=Cada um deve administrar bem o que lhe pertence). Spartam nactus es, hanc guberna. [Manúcio, Adagia 601] VIDE: Exorna Spartam quam sortitus es. Quam nactus es Spartam adorna.

2135. Spatia ultima vitae. [Juvenal, Satirae 10.267] Os últimos tempos da vida. Os últimos anos de vida.

2136. Spatio debilitatur amor. [Claudiano, Ad Olubrium 12] O amor enfraquece com a distância. Ausência aparta amor. Quem não aparece esquece. VIDE: Absens carens.

2137. Spatio brevi spem longam reseces. [Horácio, Carmina 1.11.6] Corta a esperança muito longa para um espaço pequeno.

2138. Spatium vitae est omnibus angustum et immutabile. O espaço da vida é limitado e imutável para todos. VIDE: Breve et irreparabile tempus omnibus est vitae.

2139. Spe meliori amittitur bonum. [DAPR 442] Na esperança do melhor perde-se o bom. O melhor é inimigo do bom.

2139a. Spe meliori vehor. [Divisa] Sou conduzido pela esperança do melhor.

2140. Spe metum tempera. [Sêneca, Epistulae Morales 13.12] Tempera teu medo com a esperança.

2141. Spe nemo ruet. [Divisa] Com esperança ninguém falhará.

2142. Spe non saginatur venter. [Erasmo, Colloquia Familiaria 2, adaptado] Barriga não se alimenta de esperança. Quem vive de esperança, morre de fome. VIDE: Qui spe aluntur, pendent, non vivunt.

2143. Spe suspensum aliquem tenere. [DAPR 41] Manter alguém preso por uma esperança.

2144. Species decipit. A aparência engana. As aparências enganam. Species decipit multos. A aparência engana muita gente. Species proba saepe fallit. A aparência honesta muitas vezes engana. Cara de mel, coração de fel. VIDE: Decipimur specie recti.

2145. Species furti ex bonis alterius invito domino quicquam largiri. [VES 127] É uma espécie de furto distribuir liberalmente dos bens alheios sem o consentimento do dono. VIDE: Furtum committit qui de alieno elargitur.

2146. Species generi derogat. [Jur] A espécie derroga o gênero. VIDE: Generi species derogat.

2147. Species mulieris exhilarat faciem viri sui. [Vulgata, Eclesiástico 36.24] A formosura da mulher alegra o rosto do marido.

2148. Speciosae plumae avem speciosam constituunt. [CODP 97] Belas penas fazem bela ave. A roupa faz o homem. Enfeitai o cepo, parecerá mancebo. Composta, não há mulher feia. VIDE: Causidicum vendit purpura. Vestis virum facit.

2149. Spectas, et tu spectaberis. [Moore 395] Tu olhas, e também serás olhado.

2150. Spectandum terminum vitae prius: tum iudicandum si manet felicitas. [Ausônio, Ludus Septem Sapientum, Solon 31] É preciso, primeiro, considerar o fim da vida, e, então, julgar se a felicidade persiste. Spectare vitae iubeo cunctos terminum. Rogo que todos considerem o fim da vida.

2151. Spectare suave est undas maris e litore. [Schottus, Adagia 627] É gostoso da praia apreciar as ondas do mar. Vista bela é olhar o mar e morar em terra. VIDE: In terra stantis pulcher conspectus in aequor. Litus ama, altum alii teneant.

2152. Spectatores, bene valete: plaudite, atque exsurgite. [Plauto, Truculentus 941] Espectadores, adeus: aplaudi e levantai-vos.

2153. Spectatores enim saepenumero plus vident quam lusores. [Bacon, De Clientibus] Os espectadores freqüentemente vêem mais que os jogadores. O espectador vê melhor que o jogador. Spectatorem saepe plus videre quam lusorem. [Bacon, De Amicitia 7] Muitas vezes o espectador vê mais que o jogador.

2154. Spectatores, fabula haec est acta: vos plausum date. [Plauto, Mostellaria 1151] Espectadores, esta comédia chegou ao fim: dai-me vossos aplausos. VIDE: Acta est fabula. Acta est fabula, plaudite!

2155. Spectatum veniunt, veniunt spectentur ut ipsae. [Ovídio, Ars Amatoria 1.99] Elas vêm para ver, como também para serem vistas. Quem quer ver quer ser visto.

2156. Spectatur in ignibus aurum. [Ovídio, Tristia 1.5.25] No fogo se conhece o ouro.

2157. Spectemur agendo. [Ovídio, Metamorphoses 11.120] Sejamos reconhecidos por nossas ações.

2158. Speculatores eius caeci omnes, nescierunt universi: canes muti non valentes latrare. [Vulgata, Isaías 56.10] As suas sentinelas estão todas cegas, todas se mostraram ignorantes: são uns cães mudos que não podem ladrar.

2159. Speculum caecus poscit. [Schottus, Adagia 322] O cego exige um espelho. Para quê cego com espelho?Cágado, para quê botas, se tens as pernas tortas? VIDE: Calvus pectinem poscit. Quid caeco cum speculo? Quid caeco cum speculo et surdo cum lyra? Quid namque caeco cum speculo est commercii? Surdus tibicinem poscit.

2160. Speculum consulat ante suum. [Ovídio, Ars Amatoria 3.136] Que ele consulte antes seu espelho.

2161. Speculum cordis hominum verba sunt. [Cassiodoro, Variae 6.9.1 / Tosi 158] As palavras dos homens são o espelho de seu coração. Cada um fala como quem é. VIDE: Sermo animi est imago: qualis vir, talis est oratio.

2162. Speculum mentis est facies. O rosto é o espelho da alma. Speculum mentis est facies; serenitas faciei mansuetudinem forte designat eius animi. [Roswhita, Gallicanus 1.3.2] O espelho do espírito é o rosto; a serenidade do rosto casualmente indica a doçura de seu espírito. VIDE: Imago animi vultus, indices oculi. Qualis vultus erit, talia corda gerit.

2163. Speculum vitae. [Inscrição em relógio solar] (Eu sou) o espelho da vida.

2164. Spem metus sequitur. O medo é companheiro da esperança. VIDE: Quemadmodum eadem catena et custodiam et militem copulat, sic ista, quae tam dissimilia sunt, pariter incedunt: spem metus sequitur.

2165. Spem ponant avidi; solliciti metum. [Sêneca, Troades 400] Que os ávidos abandonem sua esperança, e os inquietos, o medo.

2166. Spem pretio non emo. [Terêncio, Adelphi 219] Eu não compro esperança. Não compro nem vendo ilusões. Não compro nabos em saco. VIDE: Ego spem pretio non emo.

2167. Spem reduxit. [Divisa de Nova Brunswick, Canadá] Restaurou a esperança.

2168. Spem retine: spes una hominem nec morte relinquit. [Dionísio Catão, Disticha 2.25] Mantém a esperança; a esperança é a única coisa que não abandona o homem, nem mesmo na morte. A esperança é a última que morre.

2169. Spem vultu simulat, premit altum corde dolorem. [Virgílio, Eneida 1.209] No rosto ele finge esperança, no coração esconde dor profunda. Faz das tripas coração.

2170. Spera in Deo. [Vulgata, Salmos 41.6] Espera em Deus.

2171. Sperando melius, fit vetus ipse lupus. [Rezende 6122] Até o lobo envelhece, enquanto espera por coisa melhor. De manhã em manhã, perde o carneiro a lã. VIDE: Semper nocuit differre paratis. Tolle moras; semper nocuit differre paratis.

2172. Sperandum est vivo; non est spes ulla sepultis. [Binder, Thesaurus 3190] O vivo é que tem de ter esperança; não há esperança para os mortos. Depois de morto, nem vinha nem horto.

2173. Sperandum est; melior cras forsan erit res. [Apostólio 10.15] É preciso ter esperança; talvez a situação amanhã fique melhor. VIDE: Melius cras forsan habebit.

2174. Sperant omnes quae cupiunt nimis. [Grynaeus 667] Todos esperam pelo que mais desejam. A esperança é o sonho do homem acordado.

2175. Sperat infestis, metuit secundis. [Horácio, Carmina 2.10.13] Na adversidade, tem esperança; na prosperidade, tem medo.

2176. Sperate, miseri; cavete, felices. [Oliver Goldsmith, The Vicar of Wakefield] Tende esperança, ó homens infelizes; tende cuidado, ó homens felizes. A roda da fortuna tanto anda como desanda.

2177. Speravi melius, quia me meruisse putavi. [Ovídio, Heroides 2.61] Eu esperava coisa melhor, pois julgava merecer.

2178. Speremus quae volumus, sed quod acciderit feramus. [Cícero, Pro Sestio 68] Esperemos o que desejamos, mas aceitemos o que vier. Se não como queremos, passamos como podemos.

2179. Sperne voluptates; nocet empta dolore voluptas. [Horácio, Epistulae 1.2.55] Despreza os prazeres; o prazer obtido por meio de dor faz mal.

2180. Sperne voluptates, quia mox post gaudia flebis. Despreza os prazeres, pois logo depois dos prazeres chorarás. Depois da doçura vem a amargura. Quem ri hoje, chora amanhã. Depois da calma, a tempestade. VIDE: Et lacrimas risus non procul esse docet. Post gaudia luctus. Vae tibi ridenti, quia mox post gaudia flebis!

2181. Spernendae opes: auctoramenta sunt servitutum. [Sêneca, Epistulae Morales 104.34] As riquezas devem ser desprezadas: elas são o salário da servidão.

2182. Spernere quod prosit et amare quod obsit ineptum est. [Gualterius Anglicus, Fabulae Aesopicae 47.9] Desprezar o que aproveita e amar o que prejudica é tolice.

2183. Spernit superbus quae nequit assequi. [Epigrafe de fábula de Fedro 4.3 / Rezende 6440] O soberbo despreza o que não pode conseguir. Quem desdenha, quer comprar. VIDE: Nondum matura est uva; nolo acerbam sumere. Nondum matura es; nolo acerbam sumere. Saepe reposcit idem, quod iactavit prius idem.

2183a. Spernitur in patria quivis, licet ipse Propheta. [O.Schreger, Studiosus Jovialis 52] Em sua terra qualquer um é desprezado, ainda que seja profeta. Ninguém é profeta em sua terra. Santo de casa não faz milagre. VIDE: At sine honore manet patria sub sede propheta. In patria natus non est propheta vocatus. Nemo in patria propheta acceptus est.

2184. Spero Fortunae regressum. [Divisa] Tenho esperança no retorno da Fortuna.

2185. Spero in Deo. [Divisa] Espero em Deus. VIDE: In Deo speramus. In Deo spero.

2186. Spero meliora. [Divisa / Terêncio, Adelphi 219] Tenho esperança de que venham coisas melhores.

2187. Spero per Deum vincere. [Divisa] Espero vencer com a ajuda de Deus.

2188. Spes actionis. [Jur] A expectativa de ação.

2189. Spes alit agricolas. A esperança alimenta os agricultores. Esperança no ganho diminui canseira. A esperança é o refrigério do trabalho. Spes alit agricolas, spes sulcis credit aratis semina, quae magno faenore reddat ager. [Tibulo, Elegiae 2.6.21] A esperança alimenta os agricultores, a esperança confia as sementes aos sulcos abertos pelo arado, para que o campo as devolva com grande lucro.

2190. Spes alit et fallit. [Gaal 903] A esperança nos alimenta e nos engana. Quem espera, desespera. Quem vive de esperança, morre de fome. VIDE: Animo cupienti nihil satis festinatur. O fallacem hominum spem!

2191. Spes altrix et comes iuventae. A esperança é a ama e companheira da juventude.

2192. Spes altrix senectae. [Píndaro / Manúcio, Adagia 1075] A esperança sustenta a velhice. Spes altrix senectutis.

2193. Spes alunt exsules. [Erasmo, Adagia 3.1.92] As esperanças alimentam os exilados. VIDE: Spes servat afflictos.

2194. Spes ancora vitae. [Divisa] A esperança é a âncora da vida.

2195. Spes anxia mentem extrahit. [Estácio, Thebaida 1.322] A esperança angustiante consome o espírito. Quem espera, desespera. VIDE: Spes alit et fallit.

2196. Spes autem non confundit. [Vulgata, Romanos 5.5] A esperança não traz confusão.

2197. Spes bona dat vires, animum quoque spes bona firmat; vivere spe vidi qui moriturus erat. [Manúcio, Adagia 1075] A boa esperança dá forças, e também fortalece o espírito; vi viver pela esperança um homem que estava para morrer.

2198. Spes bona det vires. [Ovídio, Heroides 11.63] Que a boa esperança te dê forças.

2199. Spes confisa Deo nunquam confusa recedet. [Binder, Thesaurus 3193] A esperança confiada a Deus nunca volta desiludida. Deus dá do seu bem. Aquele é rico, que está bem com Deus.

2200. Spes est in vivis; non est spes ulla sepultis. [Apostólio 10.15] Nos vivos há esperança; nos mortos não há nenhuma esperança. Enquanto há vida, há esperança. VIDE: Aegroto dum anima est, spes est. Dum spiramus, speremus. Modo liceat vivere, est spes.

Ao Topo